Σύνδρομο Guillain–Barre σε Ασθενείς με Μικροκυτταρικό Καρκίνωμα του Πνεύμονος

Άννα Μακίνα Κούση, Ευφροσύνη Ρούλια, Κωνσταντίνα Ηλιοπούλου, Ζωή Αλεξίου

Περίληψη

Το σύνδρομο Guillain-Barre (GBS) είναι μια οξεία, φλεγμονώδης απομυελινωτική νευροπάθεια. Είναι σπανία νόσος. Το GBS έχει περιγραφεί σε διαφορετικούς τύπους νεοπλασμάτων. Η εμφάνιση του GBS σε ασθενείς με καρκίνωμα του πνεύμονος είναι σπανία. Εμείς, περιγράφαμε μια περίπτωση GBS σε άνδρα ηλικίας 68 ετών με μικροκυτταρικό καρκίνωμα του πνεύμονος.

Guillain-Barre Syndrome in Small Cell Lung Carcinoma

Anna Makina, Efrosini Roulia, Kostantina Eliopoulou, Zoi Alexiou, George N. Karachalios                                                                                                                                       

Abstract

Guillain-Barre syndrome is an acute inflammatory demyelinating polyneuropathy. It is a rare disease. The syndrome has been described in patients with different types of neoplasms. Hence, we report a case of 68-year-old man who was diagnosed with GBS in the setting of small cell lung carcinoma.

Το σύνδρομο Guillain – Barre (GBS), επίσης ονομάζεται οξεία φλεγμονώδης απομυελινωτική πολυνευροπάθεια και ανιούσα παράλυση του Landry, είναι φλεγμονώδης διαταραχή κατά την οποία το ανοσολογικό σύστημα του οργανισμού προσβάλλει τα περιφερικά νεύρα. Το σύνδρομο ταξινομείται ως μεταλοιμώδης, αντιεπαγώμενενη νόσος, επειδή ακολουθεί συχνά μια οξεία λοίμωξη, ειδικά από κυτταρομεγαλοϊό, ιό Eipstein-Barr ή campylobacter jejuni. Το GBS είναι σπάνια κατάσταση. Η αιτιολογία του GBS είναι άγνωστη. Ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να παρατηρηθούν βραδέως μετά από μικροβιακή (ιογενή ή βακτηριακή) λοίμωξη, όπως είναι η γρίππη, κοινό κρυολόγημα, ιογενή γαστρεντερική λοίμωξη ή διάρροια¹. Από ορισμένους θεωρείται αυτοάνοσος νόσος, ενώ το GBS μπορεί να πυροδοτηθεί κατόπιν ιατρικών παρεμβάσεων συμπεριλαμβανομένης της εγχειρήσεως και σε σπάνιες περιπτώσεις, με αντιγριππικό εμβολιασμό. Σε σπάνιες περιπτώσεις, το GBS έχει περιγραφεί ως παρανεοπλασματική εκδήλωση διαφόρων κακοήθων νεοπλασιών^2,3.

Το μικροκυτταρικό καρκίνωμα του πνεύμονος (ΜΚΠ) είναι υψηλός επιθετική νόσος με ταχεία ανάπτυξη. Περίπου τα δύο τρίτα των ασθενών με ΜΚΠ παρουσιάζονται με μεταστατική νόσο κατά το στάδιο της διαγνώσεως. Το σύνδρομο Lambert-Eaton παρατηρείται στο 3% των ασθενών με ΜΚΠ ως νευρολογική παρανεοπλασματική εκδήλωση. Πάντως, η συνύπαρξη κακοήθειας και GBS δεν είναι γνωστή.

Στη βιβλιογραφία έχουν αναφερθεί περιπτώσεις GBS με διαφορετικούς καρκίνους^3-12. Στη βιβλιογραφία έχουν αναφερθεί λίγες περιπτώσεις GBS σε ασθενείς με μικροκυτταρικό καρκίνωμα του πνεύμονος^5,6,11,13-16. Εμείς αναφέρουμε μια περίπτωση ασθενούς με GBS και μικροκυτταρικό καρκίνωμα του πνεύμονος.

Ημετέρα Περίπτωση

Άνδρας ηλικία 68ετών με αιμωδίες στα δάκτυλα χεριών και ποδιών από μηνός περίπου. Δύο μήνες προ της εισαγωγής του στο νοσοκομείο, ο ασθενής είχε δύσπνοια, καθημερινό πυρετό και απώλεια βάρους. Ο ασθενής ήταν βαρύς καπνιστής (50-60 σιγαρέτα ημερησίως). Η κατάσταση του ασθενούς εξελίσσετο με προοδευτική προσβολή των γονάτων και συνοδό αδυναμία των κάτω, κυρίως, άκρων, με συνέπεια να εκτελεί με μεγάλη δυσκολία τις καθημερινές δραστηριότητες. Το προηγούμενο ιστορικό περιελάμβανε υπέρταση και έλκος δωδεκαδακτύλου. Η φυσική εξέταση έδειξε τα ακόλουθα: ο ασθενής ήταν σε εγρήγορση με φλεβοκομβική ταχυκαρδία 105 σφύξεις/λεπτό και κορεσμό οξυγόνου 85% στον αέρα δωματίου. Δεν διαπιστώθηκαν παθολογικά σημεία από το αναπνευστικό, κυκλοφορικό και γαστρεντερικό σύστημα. Κατά τη νευρολογική εξέταση διαπιστώθηκε αδυναμία και τρόμος στα πελματιαία άκρα και εκτεινόμενος στο ανώτερο σώμα και άνω άκρα, υποτονία και απουσία αντανακλαστικών σε αμφότερα τα πόδια και άνω άκρα, δυσκολία στη μάσηση και δυσφαγία. Τα κρανιακά νεύρα ήταν φυσιολογικά. Ο εν είδη ρουτίνας αιματολογικός, βιοχημικός και ουρολογικός έλεγχος δεν έδειξε κάτι σημαντικό. Η ακτινογραφία θώρακος και αξονική τομογραφία θώρακος έδειξε την ύπαρξη μάζας στον αριστερό άνω λοβό με μεσοθωρακική λεμφαδενοπάθεια. Η ολική αξονική τομογραφία του σώματος δεν έδειξε οποιαδήποτε μεταστατική εντόπιση της νόσου στο ήπαρ, πνεύμονες, οστά ή κεντρικό νευρικό σύστημα. Η ανάλυση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού έδειξε υψηλά επίπεδα λευκώματος και απουσία λεμφοκυττάρων. Η κυτταρολογική εξέταση ληφθέντος υλικού έδειξε την ύπαρξη μικροκυτταρικού καρκινώματος του πνεύμονος. Με βάση την αναφερθείσα κλινική και εργαστηριακή εικόνα ετέθει η διάγνωση του GBS και ο ασθενής άρχισε αμέσως θεραπεία με ενδοφλέβιο χορήγηση ανοσοσφαιρίνης 2g/Kg για πέντε ημέρες, χωρίς όμως να εμφανίσει βελτίωση των νευρολογικών συμπτωμάτων. Τελικά, ο ασθενής απεβίωσε συνεπεία επισυμβάσης λοιμώξεως και αναπνευστικής ανεπάρκειας οφειλόμενη σε παράλυση των αναπνευστικών μυών.

Συζήτηση

Το GBS είναι οξεία φλεγμονώδης απομυελινωτική νευροπάθεια που προσβάλει το περιφερικό νευρικό σύστημα, συνήθως δε πυροδοτείται από οξέα λοιμώδη εξεργασία¹. Η διάγνωση βασίζεται στις χαρακτηριστικές κλινικές εκδηλώσεις. Η εξελικτική αμφοτερόπλευρος συμμετρική αδυναμία των άκρων εκδηλώνεται για περίοδο 12 έως 18 ωρών από της εμφανίσεως της νόσου¹. Η νευρική αγωγή είναι συνεπής με το αποτέλεσμα της οξείας περιφερικής νευροπάθειας και η ανάλυση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού δείχνει αυξημένο επίπεδο λευκώματος και απουσία λεμφοκυττάρων οφειλόμενα στο λευκοκυτταρολογικό διαχωρισμό τα οποία είναι χρήσιμα στην κατοχύρωση της διάγνωσης του GBS¹.

Το GBS έχει περιγραφεί σε ασθενείς με διαφορετικούς τύπους νεοπλασμάτων^3-16, αλλά τα υπάρχοντα δεδομένα είναι ολίγα όσον αφορά τη συσχέτιση μεταξύ του όγκου και της νευρολογικής νόσου και ορισμένοι συγγραφείς πιστεύουν ότι αυτή η συνύπαρξη είναι τυχαία. Σε ασθενείς με καρκίνο και νευροπάθεια έχουν διαπιστωθεί διαφορετικά αυτοαντισώματα. Ιδιαιτέρως, τα επίπεδα των ογκονευριτικών αντισωμάτων (anti-Hn, anti-CV2) φαίνεται ότι παίζουν ρόλο στη γένεση της νευρολογικής διαταραχής¹.

Οι αναφερθείσες περιπτώσεις στη διεθνή βιβλιογραφία GBS λόγω καρκίνου του πνεύμονος είναι πολύ λίγες^{5,6,10,11,13-16}. Σε 5 περιπτώσεις GBS δεν υπήρξε συσχέτιση μεταξύ χημειοθεραπείας και GBS. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, οι ασθενείς έλαβαν χημειοθεραπεία μετά τη διάγνωση του GBS και είχαν λάβει ενδοφλεβίως ανοσοσφαιρίνη¹¹.

Η ημετέρα περίπτωση, ενώ διεγνώσθη αμέσως μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων και ενώ έλαβε αμέσως ανοσοσφαιρίνη κατέληξε συντόμως.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. YuKi N, Hartung H-P. Guillain-Barre syndrome. N Engl J Med 2012; 366: 2294-2304.
2. Hiew FL, Rajabally YA. Malignancy in Guillain-Barre syndrome: A twelve-year single-center study. J Neurol Sci 2017; 375: 275-278
3. Bamberger Ph, Thys DM. Guillain-Barre syndrome in a patient with pancreatic cancer after an epidural-general anesthetic. Anesthesia & Analgesia 2005; 100: 1197-1199.
4. Maria C, Elide M, Salvatore A, et al. Guillain-Barre syndrome associated with gastric cancer: Paraneoplastic syndrome or immunological disorder? World J Oncol 2010; 1: 247-249.
5. Naveed S, Okoli K, Hollingsworth J, Kasman R. Guillain-Barre syndrome as a paraneoplastic manifestation of small-cell Lung carcinoma. South Med J 2010; 103: 156-158.
6. Ferrutino E, Camarasa A, Chiner E. Guillain-Barre syndrome as an initial manifestation of small cell lung carcinoma. Acta Broncopneul 2011; 47: 107-108.
7. Vandadoust S, Joshi R, Price TJ. Guillain-Barre syndrome in colorectal cancer. Asian-Pacific J Clin Oncol 2012; 8: 205-208.
8. Vecera L, Bednarik J. Guillain-Barre syndrome in a patient with renal carcinoma. A case report. Cesk Slov Neurol 2012; 75: 84-87.
9. Bajeswari B, Krinshnan S, Sarda C, Kusumakumary P. Guillain-Barre syndrome with acute lymphoblastic leukemia. Indian Pediatr 2013; 50: 791-794.
10. Navani N, Webster D, Williams SK, Agranoff D. Guillain-Barre syndrome as a paraneoplastic manifestation of disseminated squamous cell carcinoma. BMJ Case Report 2013 May 31.
11. Kim MH, Hwang M Park YK, et al. Paraneoplastic Guillain-Barre syndrome in small cell Lung cancer. Case Rep Oncol 2015; 8: 295-300.
12. Bishay RH, Paton J, Abraham V. Variant Guillain-Barre syndrome in a patient with non-Hodgkin lymphoma. Case Rep Hematol 2015; ID 979237, 4 pages.
13. Nokura K, Nagamatsu M, Inagaki K, et al. Acute motor and sensory neuropathy associated with small-cell lung cancer: a clinicopathological study. Neuropathology 2006; 26: 329-337.
14. Eimil M, Benito Leon J. Guillain-Barre-like syndrome heralding small-cell Lung cancer. Eur J Neurol 2007; 14: e15-e16.
15. Watananuki S, Kinoshita K, Oda A, et al. Occam’s razor or Hickam’s dictum: a paraneoplastic or coincidental occurrence of Lung cancer and Guillain-Barre syndrome. Intern Med 2014; 53: 1569-1573.
16. Jung I, Guzu S, Balasa R, et al. A coin-like peripheral small-cell Lung carcinoma associated with acute paraneoplastic axonal Guillain-Barre syndrome. Medicine (Baltimore) 2015; 94: e910.