Αρθρικό Άλγος σε Γυναίκα με Καρκίνο του Πνεύμονος

Κωνσταντίνα Ηλιοπούλου, Ευφροσύνη Ρούλια, Άννα Μακίνα Κούση, Ζωή Αλεξίου, Ίρις Καραχάλιου

Περίληψη

Περιγράφετε περίπτωση γυναικός, ηλικίας 78 ετών που εμφάνισε αρθρικό άλγος τους τελευταίους τρείς μήνες και το οποίο δεν υφίετο με τα συνήθη αναλγητικά. Η κλινική και εργαστηριακή διερεύνηση έδειξε την ύπαρξη καρκίνου του πνεύμονος. Η ασθενής υπεβλήθει σε ακτινοθεραπεία με σημαντική ύφεση του άλγους. Η τελική διάγνωση ήταν υπερτροφική πνευμονική οστεοαρθροπάθεια δευτεροπαθώς του σταδίου IIIB:Τ4Ν2Μ0 αδενοκαρκινώματος του πνεύμονα.

Joint Pain in Woman with Lung Cancer

K. Iliopoulou, E. Roulia, A. Makina, Z. Alexiou, I.G. Karachaliou

Abstract

We describe a case of a woman, age 78 years who experienced joint pain over the past three months which was not decreased with standard analgesics. The clinical and laboratory investigation showed the presence of lung cancer. The patient underwent radiotherapy with a significant decline in pain. The final diagnosis was hypertrophic pulmonary osteoarthropathy secondary to Stage IIIB: T4N2M0 lung adenocarcinoma.

Εισαγωγή

Ο καρκίνος του πνεύμονα, πέραν των κλινικών εκδηλώσεων από το αναπνευστικό σύστημα, συνοδεύεται από σημαντικό αριθμό εξωπνευμονικών εκδηλώσεων οι οποίες πολλάκις προηγούνται κατά πολύ της βασικής διαγνώσεως. Μια από αυτές τις εκδηλώσεις είναι η υπερτροφική πνευμονική οστεοπάθεια (ΥΠΟ). Η δευτεροπαθής αυτή ΥΠΟ είναι πολύ συχνότερη της πρωτοπαθούς. Οι ασθενείς, πέραν της πληκτροδακτυλίας, μπορεί να έχουν επίσης άλγος και εκχύματα στις αρθρώσεις¹. Εμείς περιγράφουμε περίπτωση ασθενούς που παρουσιάστηκε με πόνο στις αρθρώσεις και πληκτροδακτυλία.

Περιγραφή Περιπτώσεως

Γυναίκα, ηλικίας 78 ετών, προσήλθε αιτιώμενη έντονο αρθρικό άλγος κατά τους τελευταίους 3 μήνες. Το άλγος εντοπίζεται κυρίως στην αριστερά ισχιακή άρθρωση, επίσης σε αμφότερα τα γόνατα, αγκώνες και σπονδυλική στήλη. Η ασθενής δεν ήταν καπνιστής και έπασχε μόνο από αρτηριακή υπέρταση, καλώς ελεγχόμενη. Για την αντιμετώπιση ελάμβανε αναλγητικά και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα με μέτρια αποτελέσματα. Κατά την εξέταση, η ασθενής είχε την εικόνα πασχούσης και βρέθηκε περιορισμός της κινήσεως όλων των προσβεβλημένων αρθρώσεων. Σε αμφότερες τις μασχαλιαίες κοιλότητες διαπιστώθηκε η ύπαρξη λεμφαδενικής μάζας σκληράς συστάσεως, επεκτεινόμενη στον τράχηλο αριστερά. Από τον εργαστηριακό έλεγχο, πλην μιας μετρίας αναιμίας (Ht=36%) και υψηλής Τ.Κ.Ε. (95mm), δεν διαπιστώθηκε κάτι άλλο σημαντικό. Από τον απεικονιστικό έλεγχο η ακτινογραφία θώρακος αποκάλυψε μάζα στον αριστερό πνευμονικό λοβό. Η αξονική τομογραφία θώρακος έδειξε την ύπαρξη μάζας στον άνω αριστερό πνευμονικό λοβό με προσβολή των πλευρών και επέκταση στη μασχάλη. Αυτά τα στοιχεία ήταν συνεπή με τη διάγνωση καρκίνου του πνεύμονος. Η κυτταρολογική εξέταση έδειξε την ύπαρξη αδενοκαρκινώματος του πνεύμονος. Οι ακτινογραφίες των χειρών και ποδιών έδειξαν πάχυνση της περιοστικής μεμβράνης και σχηματισμό περιοστικού νέου οστού. Το σπινθηρογράφημα του σκελετού έδειξε τα ακόλουθα: κατά την ολόσωμη σπινθηρογραφική απεικόνιση παρατηρούνται πολλαπλές εστίες αυξημένης προσλήψεως του ραδιοφαρμάκου στο κρανίο, κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης, πλευρές εκατέρωθεν, οστά λεκάνης και αυχένας αριστερού μηριαίου, ως επί δευτεροπαθών εντοπίσεων.

Η τελική διάγνωση ήταν υπερτροφική πνευμονική οστεοαρθροπάθεια δευτεροπαθώς από αδενοκαρκίνωμα του πνεύμονα. Λόγω της μεγάλης ηλικίας και επισυμβάσης λοιμώξεως η ασθενής δεν υπεβλήθει σε χημειοθεραπεία. Η ασθενής αρνήθηκε την εγχείρηση ή χημειοθεραπεία.

Συζήτηση

Η υπερτροφική πνευμονική οστεοαρθροπάθεια (ΥΠΟ) χαρακτηρίζεται από ανώμαλο πολλαπλασιασμό του δέρματος και περιοστικού σχηματισμού νέου οστού στα περιφερειακά άκρα των μακρών οστών, μεταταρσίων, μετακαρπίων και κεντρικών φαλάγγων.

Η πρωτοπαθής ΥΠΟ είναι γενετικώς κληρονομική κατάσταση και ευθύνεται για το 5% των περιπτώσεων, ενώ η δευτεροπαθής ΥΠΟ, ευθυνόμενη για πλέον του 95% των περιπτώσεων, είναι παρανεοπλασματικό σύνδρομο¹. Η δευτεροπαθής ΥΠΟ πλέον συχνά ανευρίσκεται σε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονος, συνήθως σταδίου III ή IV αδενοκαρκινώματος. Πάντως, μόνο 1% των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα αναπτύσσουν ΥΠΟ².

Άλλες καταστάσεις συνδεόμενες με την δευτεροπαθή ΥΠΟ είναι το μεσοθηλίωμα, καρκίνωμα του νεφρού, καρκίνος του γαστρεντερικού συστήματος, μελάνωμα, καρκίνος του θύμου αδένα, καρκίνος του ρινοφάρυγγα και λέμφωμα Hodgkin. Η ΥΠΟ επίσης συνδυάζεται με πνευμονική λοίμωξη, κυστική ίνωση, καρδιακή διαφυγή δεξιά προς αριστερά. Παράγοντες κινδύνου συνδυαζόμενοι με δευτεροπαθή ΥΠΟ είναι το κάπνισμα και ηλικία μεγαλύτερη των 65 ετών^3-5.

Οι ασθενείς συχνά παρουσιάζονται με μη υφέσιμο άλγος, οίδημα και ερύθημα στα άκρα. Ακτινογραφικώς διαπιστούται πάχυνση της περιοστικής μεμβράνης και σχηματισμός περιοστικού νέου οστού^1,3-5. Τα ευρήματα της σπινθηρογραφικής οστικής απεικόνισης τα οποία κατοχυρώνουν τη διάγνωση περιλαμβάνουν διάχυτη αυξημένη πρόσληψη ομοιάζουσα με χειροπέδες.

Η πρόγνωση της ΥΠΟ σχετίζεται άμεσα με την υποκείμενη νόσο. Τα συμπτώματα μπορεί να ανακουφίζονται με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, διφωσφονικά και οκτρεοτίδη⁶.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Martinez-Levin M, Matucci-Cerinic M, Jajic I, Pinedal. Hypertrophic osteoarthropathy consensus on its definition, classification, assessment and diagnostic criteria. J Rheumatol 1993; 20: 1386-1287.
2. Martinez-Levin M. Hypertrophic osteoarthropathy. Curr Opin Rheumatol 2011; 30: 7-13
3. Ito T, Goto K, Yoh K, et al. Hypertrophic pulmonary osteoarthropathy as a paraneoplastic manifestation of Lung cancer. J Thor Oncol 2010; 5: 76-80.
4. Izumi M, Takayama, Yabicuchi H, et al. Incidence of hypertrophic pulmonary osteoarthropathy associated with primary Lung cancer. Respirology 2010; 15: 809-812.
5. Davis MC, Sherry V. Hypertrophic osteoarthropathy as a clinical manifestation of Lung cancer. Clin J Oncol Nurs 2011; 15: 561-563.
6. Nguyens S, Hojjati M. Review of current therapies for secondary hypertrophic pulmonary osteoarthropathy. Clin Rheumatol 2011; 30: 7-13.