Περίληψη
Η βλεφαρίτιδα είναι μια οφθαλμολογική πάθηση όπου υπάρχει φλεγμονή στα χείλη των βλεφάρων. Η διάγνωση είναι κλινική και βασίζεται στην παρουσία ερεθισμού στην περιοχή των βλεφάρων με σχηματισμό εφελκίδας και απολέπιση των βλεφαρίδων. Σε αυτή τη μελέτη περιγράφεται η αξιολόγηση, η θεραπεία της βλεφαρίτιδας και η διαχείριση ασθενών με αυτή την πάθηση. Στόχοι της ανασκόπησης είναι η περιγραφή της αιτιολογίας της βλεφαρίτιδας, ο προσδιορισμός της τυπικής κλινικής εικόνας με συμπτώματα όπως κνησμού και καύσου, και τα κλινικά σημεία σχηματισμού εφελκίδας των βλεφάρων, και τέλος η περιγραφή της θεραπείας με τη χρήση κολλυρίων, ζεστών επιθεμάτων και υγιεινής των βλεφάρων στη διαχείριση της βλεφαρίτιδας
Blepharitis. Diagnosis and Management
Karachalios N, Alonistiotis D
Abstract
Blepharitis is an ophthalmologic condition characterized by inflammation of the eyelid margins. The diagnosis of blepharitis is clinical and is based on irritation of the lid margins with crusting and flaking of the lashes. This paper describes the evaluation and treatment of blepharitis and explains the management of the patients with this condition. Our objectives are to describe the etiology of blepharitis, to identify the typical presentation of itching, burning and crusting of eyelids in patients with blepharitis and to outline the use of warm compresses and eyelid hygiene in the management of blepharitis.
Εισαγωγή
Η βλεφαρίτιδα, που ορίζεται ως φλεγμονή των βλεφάρων, είναι μια από τις πιο κοινές οφθαλμικές παθήσεις που αντιμετωπίζουν οι πάροχοι πρωτοβάθμιας οφθαλμικής φροντίδας και αντιπροσωπεύει ένα αυξανόμενο ποσοστό των ιατρικών επισκέψεων στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια με τη χρόνια να είναι η πιο κοινή μορφή. Μπορεί να οριστεί περαιτέρω, με βάση την ακριβή θέση του προβλήματος, σε πρόσθια και οπίσθια. Συνήθως παρουσιάζεται με υποτροπιάζοντα συμπτώματα που ποικίλλουν με την πάροδο του χρόνου και αφορούν και τα δύο μάτια. Η βλεφαρίτιδα είναι μια κλινική διάγνωση που βασίζεται στον ερεθισμό, υπεραιμία, αίσθηση ξένου σώματος και στην παρουσία «κρούστας» των βλεφάρων. Η βλεφαρίτιδα μπορεί να εμφανιστεί με μια σειρά σημείων και συμπτωμάτων και σχετίζεται με διάφορες δερματολογικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας, της ροδόχρου ακμής και του εκζέματος. Συνδέεται συχνότερα με οφθαλμικά συμπτώματα, συμπεριλαμβανομένης της επιφανειακής δυσφορίας, της επιφοράς και της υπεραιμίας του επιπεφυκότα, που σπανιότερα οδηγεί σε οπτικά συμπτώματα όπως ευαισθησία στο φως και θολή όραση. Λιγότερο συχνά, η βλεφαρίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες αλλαγές στη μορφολογία των βλεφάρων και επιθηλιακά ελλείμματα λόγω κερατοπάθειας και εξέλκωσης του κερατοειδούς. Η ακριβής παθογένεση είναι ακόμη υπό διερεύνηση, αλλά φαίνεται ότι είναι πολυπαραγοντική και περιλαμβάνει φλεγμονώδεις δερματικές παθήσεις, χρόνιες λοιμώξεις του βλεφάρου και παρασιτικές λοιμώξεις. Η κύρια θεραπεία για τη βλεφαρίτιδα είναι η καλή υγιεινή των βλεφάρων και η εξάλειψη των ερεθισμάτων που επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Μπορεί να συνταγογραφηθούν τοπικά αντιβιοτικά. Ο στόχος της θεραπείας είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων. Επειδή η πλειονότητα των περιπτώσεων βλεφαρίτιδας είναι χρόνιες, οι ασθενείς πρέπει να τηρούν ένα καλό πρόγραμμα υγιεινής για την πρόληψη υποτροπών. Αν και δεν υπάρχει οριστική θεραπεία, η πρόγνωση για τη βλεφαρίτιδα είναι καλή. Η βλεφαρίτιδα είναι περισσότερο μια συμπτωματική κατάσταση παρά μια πραγματική απειλή για την υγεία.
Αιτιολογία
Τα αίτια της βλεφαρίτιδας διαφέρουν ανάλογα με το αν πρόκειται για οξεία ή χρόνια εμφάνιση και στην περίπτωση της χρόνιας ανάλογα με την εντόπιση του προβλήματος. Η οξεία βλεφαρίτιδα μπορεί να είναι ελκώδης ή μη ελκώδης. Μια λοίμωξη προκαλεί ελκώδη βλεφαρίτιδα. Αυτή είναι συνήθως βακτηριακή και πιο συχνά σταφυλοκοκκική. Μπορεί επίσης να είναι ιογενούς αιτιολογίας, όπως από απλό έρπητα και έρπητα ζωστήρα. Η μη ελκώδης είναι συνήθως μια αλλεργική αντίδραση όπως ατοπική ή εποχιακή.
Στην πρόσθια βλεφαρίτιδα συνήθως εμπλέκεται λοίμωξη, συνήθως σταφυλοκοκκική, ή σμηγματορροϊκή νόσος. Τα άτομα έχουν συχνά σμηγματορροϊκή δερματίτιδα του προσώπου και του τριχωτού της κεφαλής. Επίσης, η πρόσθια βλεφαρίτιδα μπορεί να σχετίζεται με ροδόχρου ακμή. Η οπίσθια βλεφαρίτιδα χαρακτηρίζεται από δυσλειτουργία των μεϊβομιανών αδένων οι οποίοι εκκρίνουν μια ελαιώδη ουσία που αποτελεί την επιφανειακή στιβάδα των δακρύων. Συνήθως, αυτό σχετίζεται με ροδόχρου ακμή και υπάρχουν υποψίες για ορμονικές αιτίες. Τόσο η πρόσθια (Demodex folliculorum) όσο και η οπίσθια (Demodex brevis) βλεφαρίτιδα μπορεί να προκληθούν από το άκαρι Demodex. Ο ρόλος τους δεν είναι καλά εδραιωμένος, καθώς τα ασυμπτωματικά άτομα έχουν επίσης βρεθεί να φιλοξενούν τα ακάρεα με περίπου τον ίδιο επιπολασμό.
Επιδημιολογία
Η βλεφαρίτιδα δεν είναι ειδική νόσος για καμία ομάδα ανθρώπων. Επηρεάζει άτομα όλων των ηλικιών, εθνικοτήτων και φύλου. Είναι πιο συχνή σε εφήβους και άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών. Ο συνολικός αριθμός των περιπτώσεων στις ΗΠΑ δεν είναι γνωστός. Σε μια έρευνα στις ΗΠΑ το 2009, το 37% των ασθενών που επισκέφθηκαν οφθαλμίατρο και το 47% των ασθενών που επισκέφθηκαν έναν οπτομέτρη είχαν σημεία βλεφαρίτιδας. Μια πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη σε μια περίοδο δέκα ετών (2004 έως 2013) στη Νότια Κορέα προσδιόρισε τη συνολική επίπτωση να είναι 1,1 ανά 100 άτομα/έτος. Αυτή αυξήθηκε με την πάροδο του χρόνου και ήταν υψηλότερη στις γυναίκες. Ο συνολικός επιπολασμός για ασθενείς ηλικίας άνω των 40 ετών ήταν 8,8%. Στους ασθενείς που βάφουν τα βλέφαρα και τις βλεφαρίδες για κοσμητικούς λόγους, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος (mascara blepharitis).
Παθοφυσιολογία
Η ακριβής παθοφυσιολογία της βλεφαρίτιδας δεν είναι γνωστή. Η αιτία είναι πιθανότατα πολυπαραγοντική. Οι αιτιολογικοί παράγοντες περιλαμβάνουν συνδυασμό χρόνιων μικροβιακών λοιμώξεων της οφθαλμικής επιφάνειας, φλεγμονωδών δερματικών παθήσεων όπως ατοπία και σμηγματόρροια, και παρασιτικές προσβολές από ακάρεα Demodex. Η βλεφαρίτιδα πάντως δεν κατατάσσεται στις μεταδοτικές νόσους.
Ιστορικό και Φυσική Εξέταση
Οι ασθενείς με βλεφαρίτιδα συνήθως περιγράφουν κνησμό, αίσθημα καύσου και σχηματισμό κρούστας των βλεφάρων. Μπορεί να εμφανίσουν δακρύρροια, θολή όραση και αίσθημα ξηροφθαλμίας ή αίσθηση ξένου σώματος. Είναι η συχνότερη αιτία της «νόσου της οφθαλμικής επιφάνειας». Σε γενικές γραμμές, τα συμπτώματα τείνουν να είναι χειρότερα το πρωί με το σχηματισμό της κρούστας των βλεφαρίδων να είναι πιο εμφανής κατά το ξύπνημα. Τα συμπτώματα τείνουν να επηρεάζουν και τα δύο μάτια και μπορεί να είναι περιοδικά. Η φυσική εξέταση πραγματοποιείται καλύτερα με τη χρήση σχισμοειδούς λυχνίας. Στην πρόσθια βλεφαρίτιδα, η εξέταση με σχισμοειδή λυχνία αποκαλύπτει ερύθημα και οίδημα στο βλεφαρικό χείλος. Τελαγγειεκτασία μπορεί να υπάρχει στο εξωτερικό τμήμα του βλεφάρου. Η απολέπιση μπορεί να φανεί στη βάση των βλεφαρίδων σχηματίζοντας «κολαρέτα». Επίσης, μπορεί να παρατηρηθεί απώλεια βλεφαρίδων (μαδάρωση), αποχρωματισμός των βλεφαρίδων (πολίωση) και λάθος κατεύθυνση των βλεφαρίδων (τριχίαση). Στην οπίσθια βλεφαρίτιδα, οι μεϊβομιανοί αδένες διαστέλλονται, αποφράσσονται και μπορεί να καλυφθούν από ελαιώδεις εκκρίσεις. Οι εκκρίσεις από αυτούς τους αδένες μπορεί να φαίνονται πυκνές και μπορεί να υπάρχουν ουλές στο βλέφαρο στην περιοχή γύρω από τους αδένες. Σε όλους τους τύπους βλεφαρίτιδας, το δακρυϊκό φιλμ μπορεί να παρουσιάζει σημάδια ταχείας εξάτμισης. Αυτό αξιολογείται καλύτερα με τη μέτρηση του χρόνου διάσπασης των δακρύων (BUT). Γίνεται εξέταση με σχισμοειδή λυχνία και τοποθετείται βαφή φλουροσεΐνης στον οφθαλμό. Ζητείται από τον ασθενή αρχικά να ανοιγοκλείσει τα μάτια και στη συνέχεια να παραμείνει με ανοιχτά τα μάτια για τουλάχιστον 10 δευτερόλεπτα. Το δακρυϊκό φιλμ εξετάζεται για διάσπαση ή ξηρές κηλίδες υπό το μπλε φως του κοβαλτίου. Υπάρχει γενική συμφωνία ότι ένας χρόνος διάσπασης δακρύων μικρότερος από 10 δευτερόλεπτα θεωρείται μη φυσιολογικός.
Θεραπεία – Διαχείριση
Αν και η αιτιολογία των διαφόρων μορφών βλεφαρίτιδας μπορεί να διαφέρουν, οι τρόποι θεραπείας παρουσιάζουν σημαντική επικάλυψη. Είναι σημαντικό για τον ασθενή να κατανοήσει ότι πρόκειται για χρόνια, καλοήθη νόσο με εξάρσεις και υφέσεις. Η κύρια θεραπεία για τη βλεφαρίτιδα είναι η υγιεινή των βλεφάρων που περιλαμβάνει υπερθερμικές κομπρέσες βλεφάρων, μασάζ στο βλεφαρικό χείλος διάρκειας 3-5 λεπτών τουλάχιστον, δύο φορές την ημέρα κατά την οξεία εμφάνιση. Η θεραπεία της υπερθερμίας βοηθά να μαλακώσει τις εφελκίδες και τις εκκρίσεις των μεϊβομιανών αδένων. Η μηχανική απομάκρυνση των εφελκίδων με τοπικό καθαρισμό συνήθως εκτελείται μετά από υπερθερμική θεραπεία. Σημαντικό για την εκπαίδευση των ασθενών είναι η κατανόηση της χρόνιας φύσης της βλεφαρίτιδας και η απαίτηση να γίνεται η υγιεινή των βλεφάρων ακόμα και μετά την υποχώρηση της οξείας κλινικής εικόνας.
Η σταφυλοκοκκική (πρόσθια) βλεφαρίτιδα μπορεί να δείξει μεγαλύτερη ανταπόκριση στη θεραπεία με τοπική αντιβιοτική αλοιφή μετά την υγιεινή των βλεφάρων. Η συνήθης συνταγογραφούμενη θεραπεία με αντιβιοτική αλοιφή περιλαμβάνει φουσιδικό οξύ ή χλωραμφενικόλη για 4-8 εβδομάδες, με βάση την κλινική βαρύτητα. Ορισμένες ανθεκτικές περιπτώσεις απαιτούν μακροχρόνια αντιβιοτική θεραπεία για την υποχώρηση των συμπτωμάτων. Η σμηγματορροϊκή βλεφαρίτιδα τυπικά συνοδεύεται με σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, που απαιτεί ταυτόχρονη θεραπεία της υποκείμενης δερματολογικής πάθησης. Οι επιλογές θεραπείας περιλαμβάνουν υπερθερμικές μεθόδους και μασάζ των βλεφάρων με βρεφικό σαμπουάν το οποίο βοηθά στην απομάκρυνση των υπολειμμάτων των βλεφαρίδων και της κρούστας. Οι πρόσθετες θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν πιο ειδικό αντισηπτικό καθαρισμό των βλεφάρων για μέτριες έως σοβαρές περιπτώσεις, όταν συνυπάρχει λοίμωξη με άκαρι Demodex.
Σε ασθενείς με οπίσθια βλεφαρίτιδα και δυσλειτουργία Μεϊβομιανών αδένων (MGD) που δεν ελέγχονται καλά με την υγιεινή των βλεφάρων, οι στοματικές τετρακυκλίνες ή μακρολίδες μπορεί να είναι αποτελεσματικές. Η αποτελεσματική θεραπεία της ροδόχρου ακμής με τετρακυκλίνες προέρχεται από την αναστολή της λιπάσης, καθώς και από τις σχετικές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και τη ρύθμιση των λιπιδίων. Για τον ίδιο λόγο παρατηρείται βελτίωση στη βλεφαρίτιδα λόγω του S. aureus και του S. epidermidis όταν υποβάλλονται σε θεραπεία με τετρακυκλίνες. Ωστόσο, πρέπει να δίνεται προσοχή στη χρήση των τετρακυκλινών λόγω της πιθανότητας φωτοευαισθησίας, γαστρεντερικών διαταραχών και υπερευαισθησίας. Οι τετρακυκλίνες αντενδείκνυνται σε έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες και παιδιά <10 ετών. Οι αλληλεπιδράσεις με φάρμακα όπως η κουμαρίνη, τα από του στόματος φάρμακα για τη μείωση της χοληστερόλης και οι αρρυθμίες που σχετίζονται με την αζιθρομυκίνη σε καρδιαγγειακούς ασθενείς πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη. Το Διεθνές Εργαστήριο MGD συνέστησε διατροφική αύξηση των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων ως τρόπο θεραπείας, λόγω των αναγνωρισμένων αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων και της σχετικής μείωσης των συμπτωμάτων ξηροφθαλμίας. Σε όλες τις περιπτώσεις με νόσο οφθαλμικής επιφανείας, βοηθά η χορήγηση τεχνητών δακρύων. Ο Πίνακας 1 περιγράφει μια γενικευμένη θεραπευτική προσέγγιση για τη βλεφαρίτιδα με βάση την υποψία αιτιολογίας.
Πρόσφατες νέες θεραπείες, όπως η χρήση κολλυρίου κυκλοσπορίνης, έχουν γίνει διαθέσιμες για τη θεραπεία της βλεφαρίτιδας και των συμπτωμάτων. Ενώ ορισμένες μικρές δοκιμές έχουν δείξει πολλά υποσχόμενες, απαιτούνται περαιτέρω κλινικές δοκιμές για να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητα αυτών των θεραπειών.
Διαφορική Διάγνωση
- Βακτηριακή επιπεφυκίτιδα
- Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα
- Χαλάζιο
- Επιπλοκές φακών επαφής
- Ξηροφθαλμία
- Επιδημική κερατοεπιπεφυκίτιδα
- Κριθή
- Τριχίαση
Συμπέρασματα
Η βλεφαρίτιδα είναι μια χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις. Ενώ τα συμπτώματα μπορεί να βελτιωθούν, σπάνια υπάρχει οριστική θεραπεία. Η βλεφαρίτιδα χαρακτηρίζεται από φλεγμονή στα χείλη των βλεφάρων η οποία μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Η κύρια θεραπεία για τη βλεφαρίτιδα είναι η καλή υγιεινή των βλεφάρων και η εξάλειψη των ερεθισμάτων που επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Μπορεί να συνταγογραφηθούν τοπικά αντιβιοτικά. Ο στόχος της θεραπείας είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων. Επειδή οι περισσότερες βλεφαρίτιδες είναι χρόνιες, οι ασθενείς πρέπει να τηρούν ένα καλό πρόγραμμα υγιεινής για την πρόληψη των υποτροπών. Αν και δεν υπάρχει οριστική θεραπεία, η πρόγνωση για τη βλεφαρίτιδα είναι καλή. Η βλεφαρίτιδα είναι περισσότερο μια συμπτωματική κατάσταση παρά μια πραγματική απειλή για την υγεία.
Αν και σπάνια είναι απειλητική για την όραση, η βλεφαρίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε ουλές στα βλέφαρα, δακρύρροια, σχηματισμό κριθής και χαλαζίων και χρόνια επιπεφυκίτιδα. Η ανάπτυξη κερατίτιδας και ελκών του κερατοειδούς μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια όρασης.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Choi FD, Juhasz MLW, Atanaskova Mesinkovska N. Topical ketoconazole: a systematic review of current dermatological applications and future developments. J Dermatolog Treat. 2019; 30: 760-771.
- Putnam MC. Diagnosis and management of blepharitis: an optometrist’s perspective. Clin Optom (Auckl). 2016; 8: 71–78.
- Ozkan J, Willcox MD. The Ocular Microbiome: Molecular Characterisation of a Unique and Low Microbial Environment. Curr Eye Res. 2019; 44: 685-694.
- Huggins AB, Carrasco JR, Eagle RC. MEN 2B masquerading as chronic blepharitis and euryblepharon. Orbit. 201; 38: 514-518.
- Rodriguez-Garcia A, Loya-Garcia D, Hernandez-Quintela E, Navas A. Risk factors for ocular surface damage in Mexican patients with dry eye disease: a population-based study. Clin Ophthalmol. 2019; 13: 53-62.
- Fromstein SR, Harthan JS, Patel J, Opitz DL. Demodex blepharitis: clinical perspectives. Clin Optom (Auckl). 2018; 10: 57-63.
- Soh Qin R, Tong Hak Tien L. Healthcare delivery in meibomian gland dysfunction and blepharitis. Ocul Surf. 201; 17: 176-178.
- Khoo P, Ooi KG, Watson S. Effectiveness of pharmaceutical interventions for meibomian gland dysfunction: An evidence-based review of clinical trials. Clin Exp Ophthalmol. 2019; 47: 658-668.
- Veldman P, Colby K. Current evidence for topical azithromycin 1% ophthalmic solution in the treatment of blepharitis and blepharitis-associated ocular dryness. Int Ophthalmol Clin. 2011; 51: 43-52.
- Zarei-Ghanavati S, NooghabiMJ, Zamani G. Comparison of the Effect of Tea Tree Oil Shampoo With Regular Eyelid Shampoo in Meibomian Gland Dysfunction Treatment. Am Acad Ophthalmol 2021; 229: 45-51.
- Hosseini K, Bourque LB, Hays RD. Development, and evaluation of a measure of patient-reported symptoms of Blepharitis. Health Qual Life Outcomes. 2018; 16: 11.
- Pflugfelder SC, Karpecki PM, Perez VL. Treatment of blepharitis: recent clinical trials. Ocul Surf. 2014; 12: 273-284.
- Kanda Y, Kayama T, Okamoto S, et al. Post-marketing surveillance of levofloxacin 0.5% ophthalmic solution for external ocular infections. Drugs R D. 2012; 12: 177-185.
CMJ 2022; 5: 319-323
