Κοινό κρυολόγημα: Ορισμένα Ενδιαφέροντα Ερωτήματα

Common Cold: Some Interesting Questions

Το κοινό κρυολόγημα είναι ιογενής νόσος του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος που επηρεάζει πρωτοπαθώς τη ρίνα. Μπορεί επίσης να επηρεάζει το λαιμό, κόλπους και λάρυγγα. Γενικότερα, η νόσος έχει παγκόσμια επίπτωση και οι άνθρωποι μπορεί να προσβληθούν από το κοινό κρυολόγημα τουλάχιστον δύο φορές το έτος. Στην συνέχεια αναφέρονται ορισμένα ερωτήματα και δίδονται οι ανάλογες απαντήσεις με σημαντικό ενδιαφέρον για το κοινό κρυολόγημα.

1. Πού οφείλεται το κοινό κρυολόγημα; Το κοινό κρυολόγημα είναι ιογενής λοιμώδης νόσος και στην αιτιολογία του ενέχονται πλέον των 200 ιών και οι πλέον συχνά ενοχοποιημένοι είναι οι ρινοϊοί (30-80%), ένας τύπος πικορναϊού με 99 γνωστούς ορότυπους. Άλλοι ενοχοποιημένοι ιοί είναι οι ιοί της γρίππης (10-15%), αδενοϊοί (5%), ο ιός του αναπνευστικού συγκυτίου στον άνθρωπο, εντεροϊοί άλλοι εκείνων των ρινοϊών και μεταπνευμοϊοί.
2. Πως μολύνεται κάποιος από το κοινό κρυολόγημα; Το άτομο μολύνεται κατόπιν επαφής με άλλο πάσχον άτομο. Η μόνη δεξαμενή των ιών του κρυολογήματος είναι η ρίνα και ο λαιμός (φάρυγγας και παρίσθμια). Τα παιδιά αποτελούν ιδιαίτερη πηγή των ιών του κοινού κρυολογήματος.
3. Ποιες περιοχές ευνοούν τη μόλυνση από το κοινό κρυολόγημα; Αν και το κρυολόγημα μπορεί να είναι επίκτητο σε οποιαδήποτε περιοχή που υπάρχουν άνθρωποι, το σπίτι είναι η πλέον σημαντική περιοχή για τη μετάδοση των ιών του κρυολογήματος. Πιθανώς, η στενή φυσική επαφή των μελών της οικογενείας και η παρουσία παιδιών διευκολύνουν την διασπορά των ιών του κρυολογήματος. Επίσης, το κρυολόγημα φαίνεται ότι διασπείρεται καλώς μεταξύ των παιδιών στο σχολείο.
4. Πως γίνεται η μετάδοση των ιών του κοινού κρυολογήματος από άτομο σε άτομο; Σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα φαίνεται ότι η μετάδοση των ιών του κρυολογήματος γίνεται με μία από τις δύο μεθόδους. Για τα περισσότερα κρυολογήματα πιθανώς η μετάδοση του ιού γίνεται με τα μεμολυσμένα δάκτυλα τα οποία εισάγονται στην ρίνα ή τον οφθαλμό, μορφή γνωστή ως αυτομόλυνση. Επίσης, ορισμένα κρυολογήματα πιθανώς διασπείρονται μέσω του αέρος από τα λοιμώδη μόρια που παράγονται από το βήχα και τον πταρμό. Οι ιοί μπορεί να επιβιώσουν για μακρές περιόδους στο περιβάλλον (πλέον των 18 ωρών για τους ρινοϊούς) και μπορεί να πιαστούν από το δάκτυλα των ατόμων και στη συνέχεια φέρονται στους οφθαλμούς ή τη ρίνα όπου παρατηρούνται οι λοιμώξεις.
5. Ποίοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για το κοινό κρυολόγημα; Οι παράγοντες κινδύνου μπορεί να αυξήσουν τη δυνατότητα για το κρυολόγημα και είναι:    
   • Ηλικία: Παιδιά ηλικίας μικρότερης των έξι ετών είναι μεγαλύτερου κινδύνου για κρυολογήματα, ειδικότερα εάν τα παιδιά στέλνονται σε νηπιαγωγεία, παιδικούς σταθμούς κ.α.
   • Ανοσοκατεσταλμένα άτομα: Είναι αυξημένου κινδύνου
   • Χρόνος του έτους: Αμφότεροι, ενήλικες και παιδιά, είναι πλέον ευαίσθητοι για κρυολογήματα το φθινόπωρο και χειμώνα όπου δύναται να προσβληθούν σε οιονδήποτε χρόνο.
   • Κάπνισμα: Οι καπνιστές είναι πολύ πιθανόν να εκτίθενται στους ιούς του κοινού κρυολογήματος.
   • Έκθεση: Άτομα με αυξημένη κινητικότητα, όπως στο σχολείο ή ταξιδεύοντες συνεχώς, είναι πολύ πιθανόν να εκτίθενται στους ιούς του κοινού κρυολογήματος.
6. Πως μπορεί να αποφευχθεί το κοινό κρυολόγημα; Ο πλέον ασφαλής τρόπος για την αποφυγή της μολύνσεως είναι η αποφυγή επαφής με πάσχοντα άτομα. Αν και αυτό δεν είναι συνήθως πρακτικό ή σκόπιμο, ο επόμενος καλύτερος τρόπος είναι η διατήρηση του ιού μακρά της ρινός ή των οφθαλμών, πράγμα το οποίο μπορεί να γίνει με πλύσιμο των χεριών μετά την επαφή με το δέρμα των μολυνθέντων ατόμων ή με άτομα του περιβάλλοντός των, όπως επίσης δια της διατηρήσεως των χεριών μακρά από την ρίνα και τους οφθαλμούς. Άλλα προφυλακτικά μέτρα είναι όπως το άτομο να βήχει και πταρνίζεται σε χαρτομάντιλα, να απορρίπτει αυτά αμέσως και να πλένει προσεκτικώς τα χέρια. Δεν πρέπει να χρησιμοποιεί τα ίδια ποτήρια νερού ή μαγειρικά σκεύη με τα άλλα μέλη της οικογένειας. Αποφυγή επαφής με οποιοδήποτε πάσχον άτομο.
7. Πως μπορεί να είναι αποτελεσματική η θεραπεία του κοινού κρυολογήματος; Μέχρι σήμερα δεν έχει αποδειχθεί ότι φάρμακα ή παρασκευάσματα βοτάνων βραχύνουν τη διάρκεια της λοίμωξης. Πάντως, διάφορα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα είναι διαθέσιμα, τα οποία, όταν χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό, μπορεί να ανακουφίσουν τα διάφορα συμπτώματα του κρυολογήματος, συμπεριλαμβανομένης της ρινικής αποφράξεως, ρινικού κατάρρου, πταρνίσματος, πονόλαιμου, βηχός, κακουχίας και κεφαλαλγίας.
8. Για την ανακούφιση της ρινικής απόφραξης είναι καλύτερο να χρησιμοποιούνται τοπικά (ενδορρινικώς) ή από του στόματος αποσυμφορητικά; Αν και τα τοπικά αποσυμφορητικά προκαλούν άμεση και υψηλή αποτελεσματική προσωρινή ανακούφιση της ρινικής απόφραξης, αυτά τείνουν να είναι ερεθιστικά για τον λαιμό, επιδεινώνοντας τα συμπτώματα του πονόλαιμου. Επίσης, τα τοπικά αποσυμφορητικά συνοδεύονται με επάνοδο της ρινικής συμφόρησης και μπορεί να προκαλέσουν πρόσθετη εξάρτηση. Τα από του στόματος αποσυμφορητικά παρέχουν μικρότερη άμεση ανακούφιση αλλά μπορεί να ελαττώσουν την ρινική απόφραξη χωρίς την ανεπιθύμητη επίδραση της επαναφοράς της συμφορήσεως.
9. Ποια είναι η θέση των αντιϊσταμινικών στο κοινό κρυολόγημα; Τα αντιϊσταμινικά μπορεί να βελτιώσουν τα συμπτώματα (πτάρνισμα και ρινική συμφόρηση) τις πρώτες μια ή δυο ημέρες. Πάντως, δεν υπάρχει μακράς διαρκείας ωφέλεια και έχουν ανεπιθύμητες επιδράσεις, όπως είναι υπνηλία ή νωθρότητα.
10. Είναι επικίνδυνη η καταστολή του βήχα κατά τη διάρκεια του κοινού κρυολογήματος; Στους υγιείς ενήλικες, η καταστολή της σοβαρότητας δεν είναι επιβλαβής. Η χρήση σε αυτά τα άτομα της δεξτρομεθορφάνης ή κωδεΐνης δεν περιορίζει πλήρως τον βήχα. Κατά συνέπεια, η παραγωγή πτυελών δεν παρακωλύεται, αλλά η βαρύτητα του βηχός είναι ελαττωμένη.
11. Ποια είναι η θέση των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων στο κοινό κρυολόγημα; Αυτά φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, αλλά χρειάζεται προσοχή κατά την χρήση τους καθώς μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου όταν λαμβάνονται κατά την διάρκεια της οξείας αναπνευστικής λοιμώξεως (κοινό κρυολόγημα και γρίππη).
12. Ποιος ο ρόλος των αντιβιοτικών και αντιϊκών φαρμάκων στο κοινό κρυολόγημα; Τα αντιβιοτικά δεν έχουν επίδραση εναντίον των ιογενών λοιμώξεων γενικότερα και ειδικότερα των ιών του κοινού κρυολογήματος. Λόγω των ανεπιθύμητων επιδράσεων των, τα αντιβιοτικά προκαλούν συνολική βλάβη αλλά παρά ταύτα αναγράφονται συχνά. Ορισμένοι λόγοι για τους οποίους τα αντιβιοτικά αναγράφονται συχνά, περιλαμβάνουν την προσδοκία από τους ασθενείς ότι θα βοηθηθούν από αυτά και ότι τα αντιβιοτικά θα καταστήσουν δυνατό τον αποκλεισμό των επιπλοκών. Από πλευράς αντιϊκώνφαρμάκων δεν υπάρχουν αποτελεσματικά φάρμακα εναντίον του κοινού κρυολογήματος.
13. Ποια η θέση της εναλλακτικής ιατρικής; Παρ’ ότι έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορες εναλλακτικές θεραπείες για τον κοινό κρυολόγημα τα υπάρχοντα δεδομένα είναι ανεπαρκή για την υποστήριξη της εφαρμογής των.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Allan GM, Arroll B. Prevention and treatment of common cold: making sense of the evidence. Can Med Assoc J 2014; 186: 190-199.
2. Arroll B. Common cold. Clin Evidence 2011; 3: 1510-1514.
3. Armstrong D, Cohen J. Infectious Diseases. London: Mosby 2000.
4. Bennett JE, Dolin R, Blaser M (eds). Principles and Practices of Infectious Diseases. Elsevier Health Sciences, 2014.
5. Eccles R. Understanding the symptoms of the common cold and influenza. Lancet Infect Dis 2005; 5: 718-725.
6. Harris AM, Hicks LA, Qaseen A. High Value Care Take Force of the American College of Physicians and for the Centers for Disease Control and Prevention. Appropriate antibiotics used for acute respiratory infection in adults: Advice for high-value care from the American College of Physicians and the Centers for Disease Control and Preventions Ann Intern Med 2016; 164: 425-427.
7. Heikkinen J, Jarvinen A. The common cold. Lancet 2003; 361: 51-59.
8. Kim SY, Chanf YJ, Chott M, et al. Non-steroidal anti-inflammatory drugs for common cold. The Cochrane database systematic reviews. 9: CD006362.
9. Simasek M, Blandino DA. Treatment of the common cold. Am Fam Phys 2007; 75: 515-520.
10. Warren-Gash Ch, Vdell JA. Respiratory tract infection, non-steroidal anti-inflammatory drugs and acute myocardial infarction: Is understanding interaction between risk factors to the personalizing infection? J Infect Dis 2017; 215: 497-499.