Βραχείας Διάρκεια Αντιβιοτική Θεραπεία

Γεώργιος Ν. Καραχάλιος

Shortened Course of Antibiotic Therapy

Τα αντιβιοτικά είναι η κύρια δεξαμενή για τη θεραπεία των βακτηριακών λοιμώξεων. Αν και τα αντιβιοτικά έχουν σώσει πολλές ζωές και ενεργοποιήσει ιατρικές πράξεις οφειλόμενες στην ευρεία χρήση των αντιβιοτικών στον άνθρωπο και τον ζωικό πληθυσμό, σήμερα ευρισκόμεθα αντιμέτωποι με την αύξηση της αντιστάσεως στα αντιβιοτικά με συνέπεια τον σοβαρό κίνδυνο για την υγεία του ανθρώπου και τη σύγχρονη ιατρική. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον συνίσταται στην αύξηση των πολυανθεκτικών στα φάρμακα βακτηρίων, ευνοούμενοι από τη χρήση ευρέος φάσματος αντιβιοτικών ειδικότερα στην κλινική πράξη. Για την αντιμετώπιση της υφιστάμενης προκλήσεις από την αντίσταση στα αντιβιοτικά, μεγάλη έρευνα έχει αφιερωθεί στην κατανόηση των μοριακού, γενετικού και μη γενετικού μηχανισμών που προκαλούν τις φαινοτυπικές αντιδράσεις του βακτηρίου στη φαρμακευτική αντίσταση και στη μελέτη των αρχών για περισσότερο λογική χρήση των αντιβιοτικών.
Ενώ για τη θεραπεία των λοιμώξεων επίσης εξετάζονται και άλλες προσεγγίσεις, όπως η αντι-λοιμογόνος ή οι άμεσες θεραπείες στον ξενιστή, ερχόμαστε αντιμέτωποι με πιθανές ανεπιθύμητες εκβάσεις. Η αποφυγή της καταχρήσεως των αντιβιοτικών παραμένει το ουσιώδες βήμα στην κατεύθυνση της κρίσεως της αντιστάσεως στο αντιβιοτικό και ελαττώσεως των ανεπιθύμητων μακράς διαρκείας παράπλευρων επιδράσεων από τη χρήση του αντιβιοτικού στην ανθρώπινη υγεία. Σε αυτή την συναφή έκφραση, είναι σημαντικό να κατανοηθούν οι λογικές αρχές επί τη βάσει των οποίων τα αντιβιοτικά είναι επιτυχή ή αποτυγχάνουν στην κάθαρση των λοιμώξεων και κατά πόσον αυτές οι αρχές συμβάλλουν στη δημιουργία διαφορετικών σεναρίων. Μέχρι τώρα, εις πείσμα αρκετών μελετών από πειραματικής, κλινικής και θεωρητικής πλευράς, δεν υπάρχει τελειωτική συμφωνία για το κατά πόσον οι μέτριες θεραπείες είναι ανώτερες των επιθετικών και πότε θα είναι αποτελεσματική η ελάχιστη διάρκεια θεραπείας.¹

Για τη θεραπεία των βακτηριακών λοιμώξεων για μακρόν είναι αποδεκτό ότι είναι απαραίτητη η επίτευξη μικροβιολογικής και κλινικής ιάσεως προκειμένου να είναι ασφαλής και ποιοι οι πλέον συνιστάμενοι τρόποι για την ελάττωση της μη απαραιτήτου χρήσεως αντιμικροβιακών φαρμάκων.² Κατά τα τελευταία χρόνια έχουν δημοσιευτεί πολλαπλές οδηγίες που αναφέρονται στο γεγονός ότι οι παραδοσιακές αντιμικροβιακές διαρκείες της θεραπείας είναι μη απαραιτήτως μακρές. Πράγματι, στην περίπτωση των οξέων βακτηριακών λοιμώξεων, οι οποίες διαρκούν για αρκετές ημέρες, η τυπική συνιστώμενη θεραπεία είναι 7- 14 ημέρες.³ Επειδή ο άνθρωπος είναι εκτεθειμένος σε ποικιλία βακτηριακών λοιμώξεων, για ορισμένες λοιμώξεις η διάρκεια της αντιβιοτικής θεραπείας δεν έχει μελετηθεί σε διασταυρούμενες κλινικές μελέτες. Προσφάτως, έχει τεθεί το ερώτημα της ανάγκης για σχετικά μακράς διάρκειας αντιβιοτικής θεραπείας, περιλαμβανομένων μαθηματικών προτύπων που υποδεικνύουν ότι η μακρότερη θεραπεία μπορεί πράγματι να προκαλέσει πτωχότερες εκβάσεις, για παράδειγμα την αυξημένη αντίσταση στα αντιβιοτικά.^4,5 Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι οι μακρότερες θεραπείες είναι αναγκαίες για την εγγύηση του βακτηριακού ελέγχου^6,7, υποδηλώνοντας το βέλτιστο της διάρκειας και θα πρέπει να υιοθετούνται όταν θεραπεύονται βακτηριακές λοιμώξεις.
Ένας αυξημένος αριθμός κλινικών μελετών επί των βακτηριακών λοιμώξεων έδειξε ότι η βραχύτερη θεραπεία μπορεί να είναι αποτελεσματική όπως η μακρότερη θεραπεία, ενώ ελαχιστοποιούνται οι ανεπιθύμητες αντιδράσεις και ελαττώνεται ο κίνδυνος.^8-10

Σε συγκριτικές κλινικές μελέτες, οι ορισμοί «βραχύς» και «μάκρος» ποικίλουν, ενίοτε αντανακλούν τη σύγκριση μεταξύ 3 και 7 ημερών θεραπείας με το αυτό αντιβιοτικό ή την απλή δόση έναντι της πολλαπλής δόσεως δύο διαφορετικών φαρμάκων.¹¹ Τυπικώς, το τελικό σημείο από κλινικές μελέτες είναι η φωτογραφία της στιγμής μετρούμενης την δεδομένη περίοδο μετά το συμπέρασμα της θεραπείας, π.χ. βακτηριολογική έκβαση ή κλινική υποχώρηση των συμπτωμάτων 7 η 28 ημέρες μετά τη θεραπεία. Αν και τα κλινικά συμπτώματα και η βακτηριολογική έκβαση δεν είναι πάντοτε τελείως συγχρονισμένα, μία άλλη δυσκολία είναι η αποκατάσταση της λοιμώδους πορείας με τα κλινικά δεδομένα να απουσιάζουν από το συνολικό σκελετό για την παρακολούθηση και ανάλυση της συνολικής πορείας της λοιμώξεως.
Το παρόν άρθρο εστιάζεται στην ανάλυση των υπαρχόντων δεδομένων της βιβλιογραφίας που υποστηρίζουν την επαρκή μικροβιολογική και κλινική ίαση με βραχύτερη διάρκεια της αντιμικροβιακής θεραπείας.

Συνταγογράφηση αντιβιοτικών: Τάση για Βραχύτερες Διάρκειες

“Για κάθε βακτηριακή λοίμωξη για την οποία μελέτες έχουν συγκρίνει την βραχεία διάρκεια με μακρότερη διάρκεια αντιβιοτικής θεραπείας (εξαιρέση η φυματίωσιος), η θεραπεία βραχείας διάρκειας έχει βρεθεί δίκαια ως αποτελεσματική”.¹²
Μετά τη ληφθείσα απόφαση για τη συνταγογράφηση του αντιβιοτικού, οι επόμενες αποφάσεις είναι η εκλογή του ορθού αντιβιοτικού για τη δεδομένη λοίμωξη και η συνταγογράφηση της καταλλήλου συχνότητας και διάρκειας. Μετά την απόφαση για τη συνταγογράφηση του αντιβιοτικού, οι επόμενες αποφάσεις συνίστανται στην εκλογή του ορθού αντιβιοτικού για τη δεδομένη λοίμωξη και η χορήγηση με την κατάλληλη συχνότητα και διάρκεια.

Η θεραπεία των 7-14 ημερών είναι γενικώς επιτυχής για ορισμένες λοιμώξεις, αλλά η εξατομικευμένη διάρκεια της θεραπείας έχει προσφάτως κερδίσει την προσοχή. Ορισμένοι παράγοντες επηρεάζουν τη διάρκεια της θεραπείας και είναι η μολυσματικότητα του λοιμώδους παράγοντα, κλινική βαρύτητα της νόσου, παρουσία της βακτηριαιμίας, επιπλοκές και θεραπευτική απάντηση.

Η βραχεία διάρκεια της θεραπείας με αντιβιοτικά αναφέρεται στη βράχυνση του αριθμού των ημερών της αντιβιοτικής πορείας που χορηγείται για τη θεραπεία της λοιμώξεως χωρίς να αυξάνεται ο κίνδυνος για θεραπευτική αποτυχία, ενώ ελαττώνονται το κόστος και οι ανεπιθύμητες αντιδράσεις.

1. Η βραχεία αντιβιοτική χορήγηση μπορεί ενίοτε να είναι αποτελεσματική στη θεραπεία της βακτηριακής λοιμώξεως συγκριτικά με την μακρά διάρκεια: Ιστορικώς οι διάρκειες της χορηγήσεως αντιβιοτικών συχνά φαίνονται αυθαίρετες ή βασίζονται σε μη σαφή ένδειξη. Όλες αυτές οι αρχές και η πορεία της αντιβιοτικής διάρκειας θεραπείας των 7 έως 14 ημερών βασίζονται στο η εβδομάδα όπως περιγράφει από τον Rise το 2008² και τον Spellber το 2016.³ Σε μία σειρά άρθρων, ο Spellber βρήκε ότι η βραχείας διάρκειας θεραπεία ήταν καλύτερη σε τυχαιοποιημένες μελέτες στις οποίες συγκρίθηκε με μακροτέρας διάρκειας θεραπείες με αντιβιοτικά για πολλαπλές βακτηριακές λοιμώξεις περιλαμβανομένων της κυτταρίτιδας, πνευμονίας της κοινότητας, ουρολοιμώξεως και ενδοκοιλιακών λοιμώξεων και βρέθηκε ότι η βραχύτερα διάρκεια των θεραπειών ήταν άκρως αποτελεσματική.^12-15

Σε μία συστηματική ανασκόπηση δημοσιευθείσα το 2017 συγκρίθηκε η αποτελεσματικότητα της θεραπείας βραχείας και μακράς διάρκειας με αντιβιοτικά από το στόμα για τη θεραπεία λοιμώξεων σε εξωτερικούς ασθενείς με ουρολοιμώξεις, πνευμονία της κοινότητας και πολλαπλές παιδιατρικές λοιμώξεις και βρέθηκε ότι η βραχείας διαρκείας θεραπεία με αντιβιοτικά δεν εμφάνισε διαφορές με την μακράς διαρκείας όσον αφορά την αποτελεσματικότητα (συχνότητα κλινικής ιάσεως).¹⁶

Σε μία συστηματική ανασκόπηση και μετά ανάλυση δημοσιευθείσα το 2019, υποστηρίζεται η ένδειξη ότι η βραχεία διάρκεια της θεραπείας με αντιβιοτικά μπορεί να είναι άκρως αποτελεσματική όπως η παρατεταμένης διάρκειας, στον αυτό χρόνο με την εστίαση στην βακτηριαιμία οφειλόμενη σε Enterobacteriae.¹⁷ Οι αναφερθείσες μελέτες σε αυτή την ανασκόπηση περιελάμβαναν αντιβιοτική θεραπεία για ≤10 ημερών και >10 ημερών. Οι βραχείες και μακράς διάρκειας θεραπεία με αντιβιοτικά δεν διέφεραν στην 30 ημερών θνησιμότητα, κλινική ίαση ή υποτροπή στις 90 ημέρες. Επιπρόσθετα, στην εντεροβακτηριαιμία, οι βραχείες και μακράς διαρκείας θεραπείες με αντιβιοτικά δεν διέφεραν σημαντικά όσον αφορά στους όρους των κλινικών εκβάσεων.

• Οι βραχείας διάρκειας θεραπείες με αντιβιοτικά συνοδεύονται με ολιγότερες ανεπιθύμητες αντιδράσεις: Η χρήση των αντιβιοτικών συνοδεύεται με μυριάδες ανεπιθύμητες αντιδράσεις συμπεριλαμβανομένων των φαρμακευτικών αντιδράσεων, βλάβη του τελικού οργάνου και δευτεροπαθείς λοιμώξεις με πιθανούς ανθεκτικούς μικροοργανισμούς και Clostridium difficile λοιμώξεις.¹⁸ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των διαφόρων τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων μελετών για διαφορετικές διαγνώσεις, οι βραχείας διάρκειας θεραπείες με αντιβιοτικά ήταν συχνά αποτελεσματικές όπως οι μακράς διάρκειας θεραπείες με καλύτερα εκτιμούμενα σημεία της κλινικής επιτυχίας και ολιγότερες ανεπιθύμητες αντιδράσεις.¹⁵

Σε μία αναδρομική κοχόρτη μελέτη ενηλίκων ασθενών εισαχθέντων σε παθολογικό τμήμα ακαδημαϊκού κέντρο στις ΗΠΑ ανασκοπήθηκαν 1.488 ιατρικοί φάκελοι ασθενών για 30 ημέρες μετά την εισαγωγή αντιβιοτικού. Οι ερευνητές εστίασαν το ενδιαφέρον για την ανάπτυξη των ακόλουθων ανεπιθύμητων αντιδράσεων από τα αντιβιοτικά :γαστρεντερικές, αιματολογικές, μυοσκελετικές, ηπατικές, νεφρικές, καρδιακές και νευρολογικές και κατά 90 ημέρες για Clostridium difficile.¹⁸ Αυτοί ανέφεραν ότι για κάθε επιπρόσθετες 10 ημέρες της αντιβιοτικής θεραπείας παρατηρήθηκε 3% αύξηση του κινδύνου της ανεπιθυμήτου φαρμακευτικής αντιδράσεως εκ των οποίων οι πλέον συχνές ήταν οι γαστρεντερικές (42%), νεφρικές (24%) και αιματολογικές (15%) ανωμαλίες.

• Οι βραχύτερες διάρκειας θεραπείες με αντιβιοτικά συνοδεύονται με ολιγότερες βακτηριακές αντιστάσεις στα αντιβιοτικά: Για αρκετά χρόνια είχε γίνει αποδεκτό ότι είναι συνετή η άποψη ότι οι μακράς διάρκειας θεραπείες με αντιβιοτικά είναι απαραίτητες, ενίοτε μακρές μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων, για την πρόληψη της αναπτύξεως βακτηριακής αντιστάσεως στο αντιβιοτικό και ελαττώσεως της πιθανότητας της υποτροπιάζουσας λοιμώξεως. Πάντως, οι περισσότεροι τώρα συμφωνούν ότι αυτή η λογική εφαρμόζεται μόνον για λοιμώξεις στις οποίες οι θεραπείες βοηθούν στην εκρίζωση της ολότητας του αιτιολογικού βακτηρίου, π.χ. φυματίωση.¹⁹ Αυτή η προφύλαξη δεν εφαρμόζεται στον μεγαλύτερο αριθμό των λοιμώξεων που αντιμετωπίζονται στο επίπεδο της πρωτοπαθούς φροντίδας όπου το βακτήριο θα παραμείνει μετά την υποχώρηση της λοιμώξεως, π.χ. περισσότερες λοιμώξεις του δέρματος, ουροφόρου οδού, ανωτέρας και κατωτέρας αναπνευστικής οδού και κοιλία. Σε αυτές τις καταστάσεις η διάρκεια των αντιβιοτικών που είναι μακρότερες έναντι των απαραιτήτων, πράγματι αυξάνουν την πιθανότητα ότι το αρχικό βακτήριο θα αναπτύξει αντίσταση. Για παράδειγμα, μία συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση μελετών γενόμενη στο επίπεδο πρωτοβάθμιας φροντίδας με εύρος των λοιμώξεων και διάρκεια της θεραπείας βρέθηκε ότι όσο μακροτέρα τα δοσολογικά σχήματα και πολλαπλές σειρές των αντιβιοτικών συνοδεύονταν με αυξημένες συχνότητες της αντιμικροβιακής αντιστάσεως στα ουροφόρα και αναπνευστικά βακτήρια και αυτή η αυξημένη αντιβιοτική αντίσταση μπορεί να διαπιστώνεται πλέον των 12 μηνών μετά την αντιβιοτική θεραπεία.²⁰
• Βραχύτερες διαρκείας προκαλούν ολιγότερη φθορά του αντιβιοτικού: Η συνταγογράφηση μικροτέρας ποσότητας αντιβιοτικών είναι πιθανό να έχει ως αποτέλεσμα την λιγότερη φθορά του αντιβιοτικού, π.χ. τα άτομα είναι πολύ πιθανόν να ολοκληρώσουν τη σειρά των αντιβιοτικών εάν αυτά συνταγογραφούνται για ολίγες ημέρες. Αυτό με τη σειρά του ελαττώνει τον κίνδυνο της μη καταλληλου χρήσεως των αντιβιοτικών. Η μη κατάλληλη χρήση των αντιβιοτικών στην κοινότητα συμβάλλει στην αντιβιοτική αντίσταση όπως επίσης στον κίνδυνο ασφαλείας.
• Αν και η βραχύτερη διάρκεια της αντιβιοτικής θεραπείας έχει ορισμένα οφέλη, υπάρχουν ορισμένες καταστάσεις που δεν είναι κατάλληλες: Όσον αφορά τη χρήση βραχύτερων σειρών των αντιβιοτικών, είναι σημαντικό να διαπιστωθεί ότι δεν είναι πάντοτε κατάλληλη και μπορεί να προκαλέσει βλάβη εάν χρησιμοποιηθεί μη ορθώς και, όθεν, συνιστώνται μακρότερες σειρές θεραπείας. Σε ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών, π.χ. ανοσοκατασταλμένους ασθενείς, συνιστώνται μακρότερης διάρκειας αντιβιοτική θεραπεία καθώς οι συνέπειες του παραμένοντος βακτηρίου μπορεί να είναι σοβαρές. Για παράδειγμα, η κυστίτις θεραπεύεται για μακρότερη διάρκεια στην έγκυο γυναίκα, 7 ημέρες έναντι των 5 ημερών (εξαρτάται από το χρησιμοποιούμενο αντιβιοτικό).

Ορισμένες ενδείξεις αποτελούν πρόκληση για παρατεταμένες σειρές της αντιμικροβιακής θεραπείας συμπεριλαμβάνοντας σύμπλοκη παθολογία και ως παραδείγματα αναφέρονται:

• 
  Staphylococcus aureus και Pseudomonas aeruginoasa βακτηριαιμία.
• Κριτική νόσος με σύμπλοκη αιτιολογία.
• Έλλειψη επιτυχούς ελέγχου της λοιμώδους εστίας.

Προτάσεις Όσον Αφορά την Βραχείας Διάρκειας Αντιβιοτική Θεραπεία

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα βιβλιογραφικά δεδομένα υπάρχουν αρκετές επιστημονικές βάσεις για να υποστηρίξουν την εφαρμογή αυτής της θεραπευτικής μεθόδου στην κλινική πράξη.

1. Έχοντας υπόψιν τα προηγούμενα και σημαντικά μέτρα ασφαλείας, βραχείας διάρκειας αντιβιοτική θεραπεία δεν πρέπει να εφαρμόζεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
2. Ασθενείς με σοβαρή ανοσοκαταστολή με σοβαρές λοιμώξεις και/ή λοιμώξεις προκαλούμενες με πολυανθεκτικό βακτήριο (MRSA Pseudomonas spp. καιAcinetobacter spp.)
3. Ασθενείς με καθυστέρηση ελέγχου της χειρουργικής εστίας με προσθετική λοίμωξη ή με λοίμωξη όπου η απέκκριση του αντιβιοτικού είναι περιορισμένη.
4. Ασθενείς που δεν έχουν λάβει την επαρκή αντιβιοτική θεραπεία (πτωχός σχεδιασμός της αντιβιοτικής θεραπείας ή λόγω της παρουσίας μεγάλου ενοφθαλμίματος ή ιδιαιτέρως ανθεκτικού ή παρατεινόμενου βακτηρίου).
5. Ασθενείς που δεν βελτιώνονται πρέπει επίσης να αποκλείονται.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, η βράχυνση της θεραπείας πρέπει να εξετάζεται με προσοχή οφειλόμενη στην απουσία ενδείξεως.

• Η ασφάλεια της βραχείας θεραπείας έχει κύριως μελετηθεί στις αναπνευστικές νόσους (εξαιρέση του εμπυήματος και πνευμονικού αποστήματος). Από τα μέχρι σήμερα υπάρχοντα στοιχεία μπορεί να τονιστούν τα εξής:
• Η θεραπεία της κοινότητας μπορεί να θεραπευτεί μόνο 2-3 ημέρες μετά τη κλινική βελτίωση και 5 ημέρες μπορεί να είναι αρκετές (όπως περιλαμβάνεται στις κλινικές οδηγίες).
• Η παρόξυνσης της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας μπορεί να θεραπεύεται για 5 ημέρες.
• Η πνευμονία σχετιζόμενη με τον αερισμό (και βακτηριακή τραχειϊτις) θα πρέπει να θεραπεύεται για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο των 8 ημερών.
• Οι ωτορινολαρυγγολογικές λοιμώξεις θα πρέπει να θεραπεύονται για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο των 5-7 ημερών (περιλαμβανομένης της κυνάγχης εάν η κεφαλοσπορίνη χρησιμοποιείται αντί της πενικιλίνης).

• Όταν πρόκειται για άλλες λοιμώξεις για τις οποίες έχουμε μικρά επιστημονική ένδειξη, αλλά μπορεί να είμεθα βέβαιοι ότι οι ακόλουθες προτάσεις είναι ασφαλείς:
• Μη νεκρωτικές δερματικές λοιμώξεις: 5-10 ημέρες
• Ενδοκοιλιακές λοιμώξεις: 3-7 ημέρες
• Μη επιπλεκόμενη ουρολοίμωξη: 1-3 ημέρες
• Επιπλεκόμενη, μη σοβαρά ουρολοίμωξη: Όχι μακρότερον των 7 ημερών
• Επιπλεκόμενη, σοβαρά ουρολοίμωξη: Μπορούμε να διατηρήσουμε την κανονική 2 εβδομάδων θεραπεία επειδή δεν υπάρχουν δεδομένα που να υποστηρίζουν την ελάττωση της διάρκειας. Εντούτοις, όταν χρησιμοποιούνται φλουοροκινολόνες και καρβαπενέμες, μπορεί να ελαττώσουμε την διάρκεια σε 7-10 ημέρες. Οποιαδήποτε άλλη θεραπεία θα πρέπει να χορηγείται 10-15 ημέρες.
• Η οξεία βακτηριακή μηνιγγίτιδα (προκαλούμενη από τον μηνιγγιτιδόκοκκο ή Haemophilus influenzae) μπορεί να θεραπεύεται ορθώς για 7 ημέρες. Εάν προκαλείται από τον πνευμονιόκοκκο, υπάρχει χαμηλή ένδειξη όσον αφορά την ελαττωμένη διάρκεια και θα πρέπει πιθανώς να θεραπεύεται για 10-14 ημέρες.
• Η σηπτική αρθρίτιδα στα παιδιά, εάν η κλινική απάντηση είναι καλή και το επίπεδο της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης ομαλοποιείται η θεραπεία των 10 ημερών είναι επιτυχής.
• Υπάρχουν κάποιες αναφορές με ολίγους ασθενείς που υποδεικνύουν ότι οι βακτηριακές θεραπείες σε ασθενείς με βακτηριαιμία (7 ημέρες) ή ορισμένο είδος ενδοκαρδίτιδας (14 ημέρες) μπορεί να είναι αποτελεσματικές όπως οι κανονικές θεραπείες.

Συμπέρασμα
Η συχνότητα της θνησιμότητας των σοβαρών λοιμώξεων είναι εισέτι πολύ υψηλή. Ακόμη περισσότερο, η επικίνδυνη αύξηση της βακτηριακής αντιστάσεως και η προοδευτική ελάττωση της έρευνας για την ανακάλυψη νέων αντιβιοτικών, επιβεβαιώνει τον μελλοντικό αγώνα εναντίον των λοιμώξεων. Όθεν, παρίσταται ανάγκη για την προστασία της αποτελεσματικότητας των διαθέσιμων αντιβιοτικών. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνον εάν εμείς ελαχιστοποιήσουμε την ανάπτυξη της βακτηριακής αντιστάσεως. Έχει επιτευχθεί ένδειξη η οποία δείχνει ότι η ελάττωση της διάρκειας της αντιβιοτικής θεραπείας μπορεί να ελαχιστοποιήσει την πιθανότητα αναπτύξεως βακτηριακής αντιστάσεως χωρίς να επιδεινώνει την πρόγνωση των λοιμώξεων. Όθεν, συνίσταται ότι η βράχυνση της αντιβιοτικής θεραπείας θα πρέπει να καταστεί το βασικό στοιχείο των προγραμμάτων διαχειρίσεως των αντιβιοτικών, καθόσον τα επιστημονικά στοιχεία επιβεβαιώνουν την ένδειξη ότι η βραχείας διαρκείας αντιβιοτική θεραπεία μπορεί να είναι ασφαλής για σημαντικό εύρος λοιμώξεων και ασθενών. Εάν αυτά εκπληρούνται, εμείς θα συμβάλουμε στην ελάττωση της βακτηριακής αντιστάσεως.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Dryden M, Johnson AP, Ashiru-Oredope D, Shariana M. Using antibiotics responsibility: right drug, right time, right dos, right duration, J Antimicrob Chemother 2011; 66: 2441-2443.
2. Rice LB. The Maxwell Finland Lecture for the duration-rational antibiotic administration in an era of antimicrobial resistance and Clostridium difficile. Clin Infect Dis 2008; 46: 491-496.
3. Allen RC, Popat R, Diggle SP, Brown SP. Targeting virulence: can we make evolution-proof drugs? Nat Rev Microbiol 2014; 12: 300-308.
4. Ching CY, Uzoma I. Mitigating the impact of antibacterial drug resistance through host-directed therapies: Current concepts, outlook, and challenge. mBio 2018; 9: e01932-17.
5. Blaser MI. Antibiotic use and consequences for the normal microbiome. Science 2018; 352: 544-545.
6. Liewelyn MJ, Fitzpatric JM, Darwin E, et al. The antibiotic course had its day. BMJ 2017; 358: 3518-3521.
7. Klombas M, Calandra J, Singer M. Antibiotics for sepsis. Finding the equilibrium. JAMA 2018; 320: 1433-1434.
8. Geli P, Laxminarayan R, Dunne M, Smith DL. One-size fits-all? Optimizing treatment duration for bacterial infections. Llos One 2012; 7: e29838.
9. Gjini E, Brito PH. Intergrating antimicrobial therapy with host immunity to fight drug-resistant infections: classical vs adaptive therapy. PLOS Computational biol 20169; 12: e10004857.
10. Pasquan J, DeJesus ES, Sadyrbaeva S, et al. The reduction in duration of antibiotic therapy as a key element of antibiotic stewardship programs. J Antimicrob Agent 2015; 1: 1-6.
11. Hutter A, Kowalczyk A, Turjeman A, et al. Effect of 5-day nitrofurantoin vs single-dose Fosfomycin on clinical resolution of uncomplicated lower urinary tract infection in women: A randomized clinical trial. JAMA 2018; 319: 1781-1789.
12. Spellberg B. The new antibiotic mantra “shorter is better”. JAMA Intern Med 2016; 176: 1254-1255.
13. eMoussaoui R, deBorgie CACM, van der Broek P, et al. Effectiveness of discontinuing antibiotic treatment after three days versus eight days in mild to moderate-severe community acquired pneumonia: randomized, double blind study. BMJ 2006; 332: 1355-1358.
14. Spellberg B. Antibiotics: 5 myths debunked. Medscape 2016; 7-13.
15. Wald-Dickler N, Spellberg B. Short-course antibiotic therapy. Replacing Constantine units with “shorter is better”. Clin Infect Dis 2019; 69: 1476-1479.
16. Dawson-Hahn EE, Mickan S, Onakpoya I, et al. Short-course versus long-course oral antibiotic treatment for infections treated in outpatient settings: a review of systematic reviews. Fam Med 2017; 34: 511-519.
17. Royer S, DeMerckle KM, Dickson RP, et al. Shorter versus longer courses of antibiotics for infection in hospitalized patients: A systematic review and meta-analysis. J Hosp Med 2018; 13: 336-342.
18. Tamma PD, Avdic E, Li DX, et al. Association of adverse events with antibiotic use in hospitalized patients. JAMA Intern Med 2017; 177: 1308-1315.
19. Liewelyn MJ, Fitzpatrick JM, Darwin E, et al. The antibiotic events had had its day. BMJ 2017; j3418. Doi: 10.1136/bmj.j3418.
20. Castellos C, Metcalfe G, Lovering A, et al. Effect of antibiotic prescribing in primary care on antimicrobial resistance in individual patients: systematic review and meta-analysis. BMJ 2010; 340: e2096.