Home » COVID-19 και Παχυσαρκία
ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ

COVID-19 και Παχυσαρκία

PDF Button

COVID-19 and Obesity

Ο SARS-CoV-2 είναι ένας καινοφανής κορωναϊός που αναγνωρίστηκε κατά το τέλος του 2019 ως ένα σύμπλοκο πνευμονίας συνδυαζόμενο με έκθεση σε θαλασσινή τροφή που πωλείται χοντρικός στην Wuhan, Κίνα, ο δε ιός στη συνέχεια έχει διασπαρεί σε όλον τον κόσμο.1,2 Τα πλέον συχνά συμπτώματα κατά την πορεία της νόσου, COVID-19, είναι πυρετός, κόπωση, ξηρός βήχας και δυσκολία στην αναπνοή.3,4 Η πρόσφατη COVID-19 πανδημία συζητείται εάν αυτή αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη νόσο που προσέβαλε τον πληθυσμό της γης σε αυτόν τον αιώνα. Επείγουσες κλινικές μελέτες γίνονται συνεχώς προκειμένου να βρεθούν αποτελεσματικές θεραπευτικές στρατηγικές.
Η COVID-19 νόσος προσβάλει άτομα με συννοσηρότητες στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι χρόνιες πνευμονικές νόσοι, καρδιαγγειακές νόσοι, υπέρταση, νεφρικές νόσοι και σακχαρώδης διαβήτης. Αυτοί δε οι ασθενείς είναι ευάλωτοι για πλέον σοβαρή πορεία της νόσου με υψηλότερες συχνότητες θνησιμότητας.2,4 Σύμφωνα με την CDC αναφορά, οι συχνότερες υποκείμενες καταστάσεις μεταξύ
των νοσηλευόμενων με COVID-19 ήταν διαβήτης, χρόνια πνευμονική νόσος και καρδιαγγειακή νόσος.5 Διάφορες μελέτες ανέφεραν ότι η παχυσαρκία ήταν, πέραν των ανωτέρω, μία ενδιαφέρουσα κατάσταση συνδεόμενη στενώς με την COVID-19. Η παχυσαρκία, η οποία έχει ταξινομηθεί ως νόσος από το 2014, είναι η εκσεσημασμένη συσσώρευση του λιπώδους ιστού (σωματικό λίπος) και είναι
δυνατόν να επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Η παχυσαρκία προσδιορίζεται από τον δείκτη μάζα-σώματος και την περαιτέρω αξιολόγηση της κατανομής λίπους δια της αναλογίας μέσης-γοφού και των συνολικών καρδιαγγειακών κινδύνων. Ο δείκτης μάζας σώματος (BMI) συνδέεται στενά τόσο με το ποσοστό σωματικού λίπους, όσον και με το συνολικό σωματικό λίπος. Ο BMI υπολογίζεται
διαιρώντας το βάρος ενός ατόμου με το τετράγωνο του ύψους του και συνήθως εκφράζεται είτε με το μετρικό σύστημα είτε με τις παραδοσιακές μονάδες μετρήσεως των ΗΠΑ. Έτσι , ένα άτομο με BMI >25-30 χαρακτηρίζεται ως υπέρβαρο, BMI ≥35 ή 40 σοβαρή μορφή παχυσαρκίας, BMΙ ≥ 35 ή 40-44,9 ή 49,4 νοσογόνος παχυσαρκία και BMΙ ≥45-50 υπερ-παχυσαρκία.

Οι υπέρβαροι και οι παχύσαρκοι ευρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό να εκδηλώσουν πολλές και διάφορες χρόνιες επιπλοκές, ιδιαίτερα τα άτομα με κοιλιακή παχυσαρκία εμφανίζουν συχνότερα μία σειρά μεταβολικών παθήσεων όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση, οι διαταραχές των λιπιδίων και η λιπώδης διήθηση του ήπατος και οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο των καρδιαγγειακών επιπλοκών. Αυξημένος είναι επίσης ο κίνδυνος για διαταραχές του ύπνου (σύνδρομο άπνοιας ύπνου), φλεβική ανεπάρκεια, οστεοαρθρίτιδα, χολολιθίαση, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση κ.λπ.
Αν και η επίδραση του πλεονάζοντος βάρους και παχυσαρκίας επί της COVID-19 όσον αφορά τις εκβάσεις δεν έχει πλήρως περιγραφεί, η προηγούμενη εμπειρία με τον Η1Ν1 ιό της γρίπης έχει σαφώς διευκρινίσει ότι οι ασθενείς με σοβαρή παχυσαρκία είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο εξελίξεως και θνησιμότητας από επιπλοκές της γρίπης6, και η COVID-19 δεν είναι η εξαίρεση. Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο της λοιμώξεως, βαρύτητα της νόσου και θνησιμότητα από COVID-19, ιδιαιτέρως σε νεαρούς ασθενείς διαγνωσθέντες με τον ιό.

Παχυσαρκία και Προδιάθεση στην SARS-CoV-2 λοίμωξη

Η παχυσαρκία είναι η εκσεσημασμένη συσσώρευση λίπους στο σώμα (20% άνωθεν του φυσιολογικού σω ματικού βάρους) η οποία έχει επιβλαβή επίδραση στην υγεία.
Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι ο COVID-19 εισέρχεται στα κύτταρα του οργανισμού χρησιμοποιώντας τον υποδοχέα του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE2). Ο ACE2 ανευρίσκεται σε υψηλά επίπεδα στο λιπώδη ιστό ή λίπος. Ο ACE2 προσκολλάται στις μεμβράνες
των κυττάρων στους πνεύμονες, αρτηρίες, καρδία, νεφρό και έντερο, είναι δε αναγνωρισμένος ως συνυποδοχέας για το Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο Κορωναϊού 2 (SARS-CoV-2), ο ιός που προκαλεί την COVID-19.
Όθεν, άτομα που έχουν περισσότερο λιπώδη ιστό και συνεπώς έχουν περισσότερους ACE2 υποδοχείς έχουν υψηλότερη πιθανότητα να μολυνθούν με τον SARS-CoV-2. Ο ACE2 επίσης πρωτοπαθώς εκφράζεται στο σπλαχνικό λίπος (εντοπίζεται βαθέως στην κοιλία και πέριξ των εσωτερικών οργάνων) και ολιγότερο στον περιφερικό υποδόριο λιπώδη ιστό. Κατά συνέπεια, τα άτομα με κοιλιακή παχυσαρκία μπορεί να αναπτύξουν περισσότερο σοβαρά νόσο από COVID-19. Αυτή επίσης είναι περισσότερο πιθανόν να μεταδώσουν τον ιό σε άλλα άτομα λόγω του υψηλού ιικού φορτίου.7,8
Προσφάτως δημοσιεύτηκαν μελέτες στις οποίες γίνεται σύνδεση μεταξύ της παχυσαρκίας και κορωναϊού. Σε μία πρόσφατη μετα-ανάλυση (Νοέμβριος 2020) έγινε αριθμητική συσχέτιση παχυσαρκίας και κορωναϊού και διαπιστώθηκε ότι τα παχύσαρκα άτομα που είχαν προσβληθεί από τον ιό παρουσίαζαν τα ακόλουθα9:

  • Τα επίνοσα άτομα με παχυσαρκία είχαν 46% μεγαλύτερα πιθανότητα νοσήσεως από SARS-CoV-2 συγκριτικά με τον υπόλοιπο πληθυσμό.
  • Οι παχύσαρκοι νοσούντες με COVID-19 είχαν 113% μεγαλύτερη πιθανότητα νοσηλείας σε σχέση με άτομα φυσιολογικού σωματικού βάρους.
  • Οι παχύσαρκοι νοσούντες είχαν 74% μεγαλύτερη πιθανότητα εισαγωγής στην μονάδα εντατικής θεραπείας.
  • Οι παχύσαρκοι νοσούντες είχαν 48% μεγαλύτερη πιθανότητα θανάτου κατά τη διάρκεια της λοιμώξεων

Στο προκύπτον ερώτημα γιατί τα παχύσαρκα άτομα είναι πλέον ευαίσθητα και νοσούν βαρύτερα από τον SARSCoV-2 υπάρχουν αρκετές εξηγήσεις. Για την καλύτερη κατανόηση γίνεται βραχεία αναφορά της επιδράσεως της παχυσαρκίας επί της φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού. Η παχυσαρκία, ειδικότερα η κοιλιακή παχυσαρκία, ελαττώνει την πνευμονική χωρητικότητα μέσω της ελαττωμένης κινητικότητας του διαφράγματος και συμπιέσεως ολόκληρου του αναπνευστικού συστήματος με
αποτέλεσμα τη διαταραχή του αερισμού και ελάττωση του κορεσμού του οξυγόνου. Η ύπαρξη της παχυσαρκίας επίσης προκαλεί παρατεταμένη κατάσταση χρόνιας φλεγμονής χαμηλού βαθμού και καταστολή του ανοσολογικού συστήματος δια της διαταραχής της απαντήσεως των κυτταροκινών. Αυτή η ελάττωση της ανοσολογικής απαντήσεως στις ιογενείς λοιμώξεις έχει αρνητικές επιδράσεις
στην εξέλιξη της νόσου, ανοσία από τη λοίμωξη και αποτελεσματικότητα του εμβολίου.10

  • Υποκείμενος καρδιαγγειακός κίνδυνος: Η παχυσαρκία από αιτιολογικής απόψεως σχετίζεται με υπέρταση, στεφανιαία καρδιακή νόσο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, κολπική μαρμαρυγή, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική νόσο και σακχαρώδη διαβήτη. Επιπλέον, η παχυσαρκία μπορεί να αυξήσει την επίδραση των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου. Η παχυσαρκία και το εκσεσημασμένο έκτοπο λίπος μπορεί επίσης να προκαλέσουν διαταραχή αντιστάσεως στην ινσουλίνη και ελάττωση της λειτουργίας των βήτα-κυττάρων του παγκρέατος, τα οποία περιορίζουν την ικανότητα προκλήσεως της καταλλήλου απαντήσεως κατά τη διάρκεια της ανοσολογικής προκλήσεως.
  • Ελαττωμένη πνευμονική εφεδρεία: Η μηχανική επίδραση του εκσεσημασμένου σωματικού βάρους επί της λειτουργίας του θωρακικού τοιχώματος και διαφράγματος και η συχνή παρουσία άλλων πνευμονικών καταστάσεων, όπως η υπνική άπνοια, σύνδρομο υποαερισμού από την παχυσαρκία, άσθμα και ελαττωμένη καρδιοπνευμονική εφεδρεία αυξάνουν τον κίνδυνο των πνευμονικών εκδηλώσεων της COVID-19.
  • Αυξημένος κίνδυνος θρομβώσεως: Η παχυσαρκία είναι προθρομβωτική κατάσταση και αυξάνει τον κίνδυνο της φλεβικής θρομβώσεως. Ο SARS-CoV-2 ιός προκαλεί βλάβη του ενδοθηλίου, αυξανομένου του κινδύνου θρομβώσεων του αίματος. Πράγματι, έχει βρεθεί ότι η προθρομβωτική διάχυτη ενδαγγειακή πήξη και οι αυξημένες συχνότητες θρομβοεμβολικής νόσου συνδυάζονται με COVID-19.
  • Διαταραχή της ανοσίας: Η παχυσαρκία συνοδεύεται με αυξημένη παραγωγή των φλεγμονωδών κυτταροκινών, όπως είναι ο TNF-a, ιντερλευκίνες και ιντερφερόνες και οι οποίες χαρακτηρίζουν την χαμηλού βαθμού χρόνια φλεγμονή, η οποία διαταράσσει τις ανοσολογικές απαντήσεις, αμφότερες την έμφυτο και προσαρμοστική.

Η υπερφλεγμονώδης απάντηση στην οποία υπάρχει αύξηση των επιπέδων των ιντερλευκινών και TNF-a έχει βρεθεί ότι συνοδεύονται με αυξημένη θνησιμότητα από την COVID-19.11 Η χρόνια φλεγμονή σε ασθενείς με παχυσαρκία θεωρείται ότι συμβάλλει στην παρατηρούμενη αυξημένη θνησιμότητα οφειλόμενη στην πιθανή προαγωγή της φλεγμονώδους απαντήσεως στην COVID-19
λοίμωξη και προκλήσεως διαταραχών στην Τ-κυτταρική ανοσία.12 Επιπλέον, υπάρχει επίσης διαταραχή της εκφράσεως των ιστικών λευκοκυττάρων και των φλεγμονωδών μακροφάγων. Έχει βρεθεί ότι η παχυσαρκία διαταράσσει τις προσαρμοστικές ανοσολογικές απαντήσεις του ιού της γρίπης13 και παρομοίως την COVID-19.
Τα παχύσαρκα άτομα μπορεί να εμφανίζουν μεγαλύτερη ιογενή αναδίπλωση, γεγονός που υποδηλώνει την πιθανότητα για μεγαλύτερη έκθεση στον ιό, ειδικότερα εάν αρκετά μέλη της οικογένειας είναι παχύσαρκα. Όλες αυτές οι παρατηρήσεις προβλέπουν την πιθανότητα ότι η παχυσαρκία αυξάνει περισσότερο την ανεπιθύμητη ιογενή έναντι της ανοσολογικής απαντήσεως του ξενιστού σχετιζόμενη με την COVID-19.

Επίδραση της Παχυσαρκίας στην COVID-19 Θνησιμότητα και Νοσηρότητα:

Οι μέχρι σήμερα μελέτες έχουν δείξει αυξημένες αναφορές εκβάσεως για παχύσαρκους COVID19 ασθενείς. Η Open SAFELY study, η οποία εξέτασε τους νοσοκομειακούς θανάτους σχετιζόμενους με COVID 19 στο Ηνωμένο Βασίλειο, βρήκε ότι υπήρχε αυξημένος κίνδυνος θανάτου σε ασθενείς με αυξημένα επίπεδα παχυσαρκίας (BMI >40), περισσότερο του διπλάσιου έναντι των μη παχύσαρκων ασθενών.13 Ο Bello-Clavolla και συνεργάτες βρήκαν 26% αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας
σε πληθυσμούς του Μεξικό για τους παχύσαρκους COVID-19 ασθενείς έναντι των παχύσαρκων μη COVID19 ασθενών.7 Ο Hussain και συνεργάτες14 σε μία μεταανάλυση 14 μελετών ανέφεραν τα ευρήματα όσον αφορά την θνησιμότητα σε 109 ασθενείς με και χωρίς παχυσαρκία ως εξής:

  • Περισσότερο από τρεις φορές είναι αυξημένος ο κίνδυνος του θανάτου σε αυτούς με BMI >25Kg/m2.
  • Επτά φορές είναι αυξημένη η ανάγκη για αναπνευστική υποστήριξη σε αυτούς με BMI >25Kg/m2.
  • Διπλασιάζεται ο κίνδυνος της κριτικής νόσου σε αυτούς με BMI >30Kg/m2.

Σε περιοχές όπου διαβιούν μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες ατόμων με χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση και υψηλή επίπτωση της παχυσαρκίας, παρατηρείται υψηλότερη συχνότητα θνησιμότητας από τον COVID-19. Για παράδειγμα, στο Bronx, Νέα Υόρκη παρατηρούνται υψηλότερες συχνότητες της παχυσαρκίας συγκριτικά με άλλες περιοχές της πόλεως της Νέας Υόρκης και επίσης υψηλότερη συχνότητα νοσηλείας και θανάτου από COVID-19.
Η παχυσαρκία (BMI ≥35) συνδυάστηκε με την ενδονοσοκομειακή θνησιμότητα και ήταν σημαντικός προδιαθετικός παράγοντας για αυξημένες ανάγκες οξύ γόνου και διασωληνώσεων.15
Η παχυσαρκία εμφανίζει υψηλή επίπτωση σε ασθενείς διαγνωσθέντες με COVID-19 οι οποίοι χρειάζονται επεμβατικό μηχανικό αερισμό. Η παχυσαρκία διαταράσσει τον αερισμό κατά τις βάσεις των πνευμόνων με αποτέλεσμα τον ελαττωμένο κορεσμό του οξυγόνου στο αίμα. Τα αποτελέσματα των λειτουργικών εξετάσεων του πνεύμονος σε 109 ασθενείς με παχυσαρκία δείχνουν ελάττωση των
πνευμονικών όγκων.

Εμβολιασμός σε Ενήλικες που Είναι Παχύσαρκοι:

Δεδομένα από ανανήψαντες COVID-19 ασθενείς έδειξαν ότι>95% των ατόμων ανέπτυξαν εξουδετερωτικά αντισώματαεναντίον του ιού, αλλά, πρώιμες ενδείξεις υποδηλώνουνότι η αντισωματική προστασία μειώνεται για περίοδοπλέον των εβδομάδων έως μηνών.16 Είναι επίσης γνωστό ότι τα Τ-κύτταρα των εμβολιασθέντων παχύσαρκωνενηλίκων ολιγότερο δραστηριοποιούνται όταν διεγείρονται με εμβόλιο με στελέχη της γρίπης. Τα Τ-κύτταρα χρειάζονται για την προστασία και ανάνηψη από ιογενείςπροσβολές και ενεργοποιούνται από το ανοσολογικό σύστημα σε απάντηση στη λοίμωξη.17 Όθεν, πτωχή λειτουργία των Τ-κυττάρων μπορεί να καταστήσει τους εμβολιασθέντες παχύσαρκους ασθενείς περισσότερο ευαίσθητους στη λοίμωξη. Οι εμβολιασθέντες παχύσαρκοι ασθενείς μπορεί να αποτυγχάνουν όσον αφορά την όρο μετατροπή (όταν αναπτύσσονται τα αντισώματα και καθίσταται δυνατός ο προσδιορισμός των στο αίμα) ή φτάνουν σε οροπροστατευτικά επίπεδα των αντισωμάτων.
Αυτά υποδηλώνουν ότι το εμβόλιο για COVID-19 μπορεί να είναι ολιγότερο αποτελεσματικό σε άτομα με παχυσαρκία.9

Συμπέρασμα

Η παχυσαρκία είναι καλώς γνωστή αναγνωρισμένη αιτία της καταστολής της αναπνευστικής λειτουργίας η οποία μπορεί να οδηγήσει αυτή την ομάδα των ασθενών σε κίνδυνο για περισσότερο σοβαρά κλινική πορεία εάν αυτά μολυνθούν με COVID-19. Επίσης, τα παχύσαρκα άτομα είναι πιθανώς περισσότερο ευαίσθητα για να υποστούν μόλυνση με COVID-19 και πλέον μολυσματικά καθόσον αυτά έχουν παρατεταμένη περίοδο αναδιπλώσεως του ιού. Η παχυσαρκία έχει βρεθεί ότι είναι ισχυρός ανεξάρτητος παράγοντας για νοσηλεία με COVID-19 και είναι αιτία παροξύνσεων των διαφόρων συννοσηροτήτων που έχει δειχθεί ότι συνοδεύονται με αυξημένη θνησιμότητα και νοσηρότητα μεταξύ των COVID-19 ασθενών. Επιπλέον τα παχύσαρκα άτομα έχουν ελαττωματικές απαντήσεις σε αμφότερες την έμφυτη και προσαρμοστική ανοσία με ελαττωμένη απάντηση στους εμβολιασμούς. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα οι παχύσαρκοι ασθενείς με COVID-19 είναι υψηλότερου κινδύνου για σοβαρή νόσο και θάνατο. Με την αύξηση της COVID-19 πανδημίας, οι κλινικοί θα πρέπει να αναγνωρίζουν ότι ο παχύσαρκος και ο περισσότερο σοβαρά παχύσαρκος, είναι υψηλότερου κινδύνου για κλινική επιδείνωση με COVID-19. Ως εκ τούτων, αυτοί οι ασθενείς είναι αναγκαίο να παρακολουθούνται προσεκτικώς και να θεραπεύονται περισσότερο επιθετικά για την ελάττωση της νοσηρότητας και θνησιμότητας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. Zhu N, Zhang D, Wang W, et al. A novel coronavirus from patients with pneumonia in China. N Engl J Med 2020; 382: 727-733.
  2. Καραχάλιος ΓΝ. Κορωναϊός-19: Καινοφανής ιός, Νέος κίνδυνος. Σύγχρονη Ιατρική Ενημέρωση 2020; 6: 7-25.
  3. Wang D, Hu B, Hu C, et al. Clinical characteristics of 138 hositalized patients with 2019 novel coronavirus-infected pneumonia in Wuhan, China. JAMA 2020; 323: 1061-1069.
  4. Καραχάλιος ΓΝ. COVID-19: Πνευμονικές και Εξωπνευμονικές εκδηλώσεις. Σύγχρονη Ιατρική Ενημέρωση 2020; 6: 108-120.
  5. Onder G, Rezza G, Brusaferro S. Case-fatality rate and characteristics of patient dying in relation to COVID-19 in Italy. JAMA 2020; doi: 10.1001/jama.2020.4683.
  6. Moser JA, Galindo-Fraga A, Ortiz-Hernadez AA, et al. Underweight, overweight, and obesity as independent risk factors for hospitalization in adults and children from influenza and other respiratory viruses. Influ Other Respir Viruses 2018; 13: 3-9.
  7. Bello-Chavolla O, Bahena-Lopez Jp, Antonio-Villa N, et al. Predicting mortality due to SARS_CoV-2: A mechanistic score relating obesity and diabetes to COVID-19 to Mexico. J Clin Endocrinol Metabol 2020; 105: 2752-2761.
  8. Tamara A, Tahapary DL. Obesity as a predictor for a poor prognosis of COVID-19: A systematic review. Diabetes Metab Syndr 2020; 14: 655-659.
  9. Popkin BM, Du S, Green WD, et al. Individuals with obesity and COVID-19: A global perspective on the epidemiology and biological perspectives. Obesity Rev 2020: 21:
  10. Hussain A, Mahawar K, Xia Z, et al. Obesity and mortality of COVID19.
  11. Meta-analysis. Obes Res Clin Pract. 2020; 14: 295-300.
  12. Kwok S, Adam S, Ho JH, et al. Obesity: A critical risk factor in the COVID-19 pandemic. Clin Obes 2020; 10.6.e12403.
  13. Ritter A, Kreis N-N, Louwen F, Yuan J. Obesity and COVID-19: Molecular mechanisms linking both pandemics. Int j Molecul Sci 2020; 21: 5793, doi: 10.3390/ijms21165793.
  14. The Open SAFELY Collaborative; Williamson E, Walker AJ, Bhaskaran K, et al. Open SAFELY: factors associated with COVID19 related hospital death in the linked electronic health records of 117 million adult NHS patients medRxiv 2020; doi:https//doi.org/10.1101/2020.05.06.20092999.
  15. Hussain A, Mahawar K, Xia Z, et al. Obesity and mortality of COVID-19. Meta-analysis. Obes Clin Pract 2020; 14: 295-300.
  16. Palaiodimos L, Kokkinidis DG, Li W, et al. Severe obesity, increasing age and male sex are independently associated with worse inhospital outcomes, and higher in-hospital mortality, in a cohort of patients with COVID-19 in the Bronx, New York. Metabolism 2020;108, July, 154262.
  17. Sewo J, Graham C, Merrick B, et al. Longitudinal evaluation and decline of antibody response in SARS-CoV-2 infection. medRxiv 2020; 2020.07.09.20148429.
  18. LeBe, Tau AT, Kunasegaran K, et al. SARS-CoV-2-specific T cell immunity in cases of COVID-19 and SARS, and infected control. Nature 2020. https://doi.org/10.1038/s41586-020-25502.
Ετικέτες

Άφησε σχόλιο

Κάνε κλίκ εδώ για να αφήσεις σχόλιο