Home » Αντιγριπικός Εμβολιασμός Κατά τη Διάρκεια της Κύησης
ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ

Αντιγριπικός Εμβολιασμός Κατά τη Διάρκεια της Κύησης

PDF Button

Περίληψη

Οι έγκυες γυναίκες είναι αυξημένου κινδύνου νοσηρότητας και θνησιμότητας από τη γρίππη. Ο αντιγριππικός εμβολιασμός κατά τη διάρκεια της κυήσεως είναι πρωταρχική παρέμβαση για την προστασία των εγκύων γυναικών, του εμβρύου και νεογνού των από την γριππώδη λοίμωξη. Ο εμβολιασμός των εγκύων γυναικών για τη γρίππη ελαττώνει σημαντικά τη συχνότητα της νόσου στις γυναίκες και τα νεογνά. Για την κλινική πράξη τα υπάρχοντα δεδομένα ενισχύουν τις πρόσφατες συστάσεις για τον εμβολιασμό όλων των εγκύων γυναικών έναντι της γρίππης. Τα οφέλη του εμβολιασμού για τις έγκυες γυναίκες και τα νεογνά των είναι καλώς κατοχυρωμένα. Το εμβόλιο είναι ασφαλές και οι αναφερθείσες ανεπιθύμητες αντιδράσεις είναι όπως στα άλλα φάρμακα. Το αντιγριππικό εμβόλιο συνίσταται στις έγκυες γυναίκες εναντίον της γρίππης κατά την διάρκεια οποιουδήποτε τριμήνου της κύησης επειδή η γρίππη αποτελεί κίνδυνο για τις έγκυες γυναίκες και το έμβρυο και μπορεί να προλάβει σοβαρές νόσους, ακόμα και την εισαγωγή των εγκύων στο νοσοκομείο.

Influenza Vaccination During Pregnancy

Dr. Andreas Georgiopoulos, Obstetrician – Gynecologist Surgeon

Pregnant women are at increased risk of morbidity and mortality from influenza. Influenza vaccination during pregnancy is a primary intervention to protect pregnant women, their fetuses and their newborns from influenza infection. Vaccination of pregnant women for influenza significantly reduces the incidence of the disease in women and newborns. Existing data on clinical practice reinforce recent recommendations for vaccination of all pregnant women against influenza. The benefits of vaccination for pregnant women and their newborns are well established. The vaccine is safe and the reported adverse reactions are as in other medicines. The influenza vaccine is recommended for pregnant women against influenza during any trimester of pregnancy because influenza is a risk for pregnant women and the fetus and can prevent serious illnesses, even pregnant women being admitted to hospital.

Εισαγωγή

Η γρίππη είναι ιογενής νόσος η οποία κυκλοφορεί από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη, αν και η εμφάνιση, αιχμής και τέλος της γριππώδους δραστηριότητας μπορεί να ποικίλλει σημαντικά και απρόβλεπτα από εποχή σε εποχή. Τα συμπτώματα εμφανίζονται στις τυπικές περιπτώσεις ταχέως και μπορεί να συμπεριλαμβάνουν πυρετό ή αίσθηση πυρετού, ρίγος, βήχα, πονόλαιμο, καταρροή ή απόφραξη της ρινός, μυϊκά ή σωματικά αλλαγή, κεφαλαλγίες, καταβολή, ναυτία και έμετο. Ορισμένα άτομα ανανήπτουν πλήρως από τη γρίππη το ολιγότερο σε δύο εβδομάδες, αλλά ορισμένα αναπτύσσουν επιπλοκές που χρειάζονται ειδική αντιμετώπιση ή εισαγωγής στο νοσοκομείο, ενώ άλλες επιπλοκές μπορεί να είναι επικίνδυνες για τη ζωή και έχουν συνέπεια τον θάνατο.

Οι επιδημίες της γρίπης αποτελούν μείζονα παράγοντα υγείας στο γενικό πληθυσμό και εκτιμάται ότι παγκοσμίως θα νοσήσουν από σοβαρή μορφή γρίππης 3 έως 5 εκατομμύρια και περίπου θα αποθάνουν 25000 έως 50000 ετησίως. Η σοβαρά γριππώδης νόσος μπορεί να αυξήσει τις εισαγωγές στα νοσοκομεία και τη συχνότητα θνησιμότητας κατά τη διάρκεια της εποχιακής επιδημίας και πανδημίας με ανάλογη επιβάρυνση του κόστους υγείας.

Τα υπερήλικα άτομα, παιδιά ηλικίας μικρότερης των πέντε ετών και άτομα με υποκείμενες παθολογικές καταστάσεις είναι πολύ πιθανόν να πάσχουν από επιπλοκές ως επακόλουθο της γριππώδους λοιμώξεως. Οι έγκυες γυναίκες θεωρούνται ότι είναι υψηλού κινδύνου και συνεπώς, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά τον εμβολιασμό με το αδρανοποιειθέν αντιγριππικό εμβόλιο για όλες τις γυναίκες ασχέτως του τριμήνου της κύησης.

Ο υψηλός κίνδυνος των σοβαρών εκβάσεων κατά τη διάρκεια της κυήσεως έχει περιγραφεί για αμφότερες πανδημική και εποχιακή γρίπη. Στις πανδημίες του 1918 και 1957, ανώμαλα υψηλή θνησιμότητα αναφέρθηκε για τις έγκυες γυναίκες. Αναφορικά με την εποχιακή γρίππη προ της πανδημίας του 2009, οι έγκυες γυναίκες είχαν υψηλότερο κίνδυνο σχετικά με την εισαγωγή στο νοσοκομείο λόγω της γρίππης συγκυριακά με τις μη έγκυες ή μετά τον τοκετό γυναίκες, ιδιαιτέρως κατά τα τελικά στάδια της κύησης. Κατά τη διάρκεια της Α(Η1Ν1) pdm 09 πανδημίας, η κύηση που χαρακτηρίστηκε ως ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για τη βαρύτητα της γρίππης και μελέτες από διάφορα κράτη ανέφεραν ότι οι έγκυες γυναίκες μολυνθείσες με τον πανδημικό ιό ήταν περισσότερο πιθανό να νοσηλευτούν στο νοσοκομείο, να εισαχθούν στις μονάδες εντατικής θεραπείας, μητρική θνησιμότητα και ανεπιθύμητες νεογνικές εκβάσεις. Κατά τη διάρκεια των εποχιακών περιόδων γρίππης μετά την πανδημία σε μη έγκυες γυναίκες, αυτές είχαν υψηλότερο κίνδυνο για εισαγωγή στο νοσοκομείο οφειλόμενο στις αναπνευστικές νόσους.

Οι έγκυες γυναίκες είχαν ιδιαιτέρως υψηλό κίνδυνο νοσήσεως και εισαγωγής στο νοσοκομείο. Κατά τη διάρκεια της κύησης, η γυναίκα εμφανίζει φυσιολογικές μεταβολές στο καρδιοπνευμονικό και ανοσολογικό σύστημα[1]. Η αυξημένη κατανάλωση οξυγόνου, η ελαττωμένη πνευμονική χωρητικότητα και η καταστολή της κυτταρικής ανοσίας για την εποχή της αυξήσεως της γενετικώς ξένου εμβρύου, όλα αυτά αυξάνουν την ευαισθησία της γυναίκας στις λοιμώξεις και στα αναπνευστικά παθογόνα, όπως η γρίππη[2]. Οι κίνδυνοι εισαγωγής στο νοσοκομείο και επιπλοκών για αναπνευστική νόσο κατά τη διάρκεια της περιόδου της γρίππης είναι υψηλότερος για τις έγκυες γυναίκες και αυξάνεται από το τρίμηνο[3]. Επιπλέον, έγκυες γυναίκες μολυνθείσες με τον ιό της γρίππης μπορεί να έχουν πολύ πιθανόν ανεπιθύμητες εκβάσεις της κυήσεως[4].

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το US Center for Disease Control and Prevention και το Public Health Agency of Canada6 συνιστούν όπως παρέχεται υψηλή προτεραιότητα για τον εποχικό αντιγριππικό εμβολιασμό. Ο εμβολιασμός είναι το πλέον αποτελεσματικό προληπτικό μέτρο εναντίον της γρίππης και τα αντιγριππικά εμβόλια συνιστώνται για χρήση στις έγκυες γυναίκες από μακρόν[1, 5, 6]. Από το 2014, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και τα το US Center for Disease Control and Prevention, όπως αναφέρθηκε συνιστούν κατά προτεραιότητα τον εμβολιασμό στις εγκύους και η Advisory Committee on Immunization Practices και American College of Obstetricians and Gynecologist συνιστούν το αδρανοποιημένο εμβόλιο στις γυναίκες σε οποιοδήποτε τρίμηνο της κυήσεως[5; 7]. Πολλαπλές μελέτες έχουν δείξει ότι κατά την διάρκεια της κυήσεως, οι γυναίκες είναι αυξημένου κινδύνου για την ανάπτυξη σοβαρών παθολογικών επιπλοκών από την γρίππη.

Γενικές Απόψεις

Ο αντιγριππικός εμβολιασμός είναι ουσιώδες στοιχείο κατά την περίοδο της κυήσεως, περιγεννετική και μετά τον τοκετό φροντίδα επειδή η γρίππη μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα σοβαρές νόσους, περιλαμβανομένης της υψηλής πιθανότητας εξελίξεως σε πνευμονία όταν αυτή παρατηρείται κατά τη διάρκεια της κύησης ή την περίοδο μετά τον τοκετό. Σε μία αναδρομική Κοχόρτη μελέτη βρέθηκε ότι γυναίκες νοσηλευθείσες για αναπνευστικές νόσους κατά τη διάρκεια της κυήσεως (ειδικότερα το τρίτο τρίμηνο) αναφέρθηκε ότι είναι περισσότερο πιθανό να έχουμε αυξημένο αριθμό ιατρικών επισκέψεων ή αυξημένο διάστημα παραμονής όταν γίνεται σύγκριση των επισκέψεων του έτους προ της κυήσεως[8]. Σε αυτή τη μελέτη υπήρξε συνδυασμός μεταξύ της καταστάσεως της κυήσεως και εισαγωγής στο νοσοκομείο, ιδιαιτέρως για γυναίκες με συνυπάρχουσες άλλες καταστάσεις[8]. Επιπρόσθετα της εισαγωγή στο νοσοκομείο, οι έγκυες γυναίκες με γρίππη είναι αυξημένου κινδύνου για εισαγωγή στην μονάδα εντατικής θεραπείας και ανεπιθύμητων εκβάσεών στην κύηση και στα νεογνά[9]. Με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα, η νοσηρότητα και θνησιμότητα μεταξύ εγκύων γυναικών είναι αυξημένη κατά τη διάρκεια πανδημίας γρίππης (π.χ. πανδημία 2019 με τον ιό ινφλουένζας Η1Ν1)[10].

Με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα γίνεται ανάλυση του αντιγριππικού εμβολίου στην έγκυο γυναίκα.

Ερώτηση 1η: Πρέπει οι έγκυες γυναίκες να εμβολιάζονται εναντίον της εποχικής γρίππης;

Η απάντηση είναι ναι. Ο αντιγριππικός εμβολιασμός είναι ουσιώδες στοιχείο της φροντίδας κατά την κύηση επειδή η γρίππη μπορεί να προκαλέσει σοβαρές νόσους (π.χ. πνευμονία), όταν αυτή παρατηρηθεί στην περίοδο προ ή μετά τον τοκετό. Η αποτελεσματικότητα του εποχιακού αντιγριπικού εμβολιασμού σε έγκυες γυναίκες είναι παρόμοια ως προς την αποτελεσματικότητα μεταξύ του γενικού ενήλικου πληθυσμού[11]. Αν και η αποτελεσματικότητα του αντιγριππικού εμβολίου μπορεί να είναι χαμηλότερη έναντι των άλλων εμβολίων των ενηλίκων, ο εμβολιασμός εξακολουθεί να προσφέρει σημαντική προστασία ενάντια της γρίππης. Αυτό μπορεί να μετριάσει τη βαρύτητα της επίδρασης της γρίππης όταν η λοίμωξη παρατηρηθεί και είναι η πρωταρχική προληπτική παρέμβαση για την έγκυο γυναίκα. Σε μία μελέτη κατά τη διάρκεια της 2012-2013 εποχιακής γρίπης βρέθηκε ότι ο αριθμός των εισαγωγών στο νοσοκομείο των εγκύων γυναικών που είχε εμβολιαστεί ήταν σημαντικά χαμηλότερος έναντι των μη εμβολιασθέντων[12]. Ο αντιγριππικός εμβολιασμός, πέραν του οφέλους στην έγκυο γυναίκα, μπορεί να ωφελήσει τα νεογνά των γυναικών που έλαβαν το εμβόλιο και αυτό επειδή το αντιγριππικό εμβόλιο δεν είναι αποτελεσματικό στα νεογνά ηλικίας μικρότερης των έξι (6) μηνών και η παθητική ανοσοποίηση των εμβρύων μέσω των δια του πλακούντος μεταφερόμενων αντισωμάτων είναι η καλύτερη στρατηγική πρόληψης για τα νεογνά[13]. Ο εμβολιασμός κατά την περίοδο μετά τον τοκετό είναι εναλλακτική λύση μόνον όταν ο εμβολιασμός κατά τη διάρκεια της κύησης δεν έχει ολοκληρωθεί.

Ερώτηση 2η: Είναι ασφαλής ο αντιγριππικός εμβολιασμός στις έγκυες γυναίκες;

Ναι. Σημαντικός αριθμός μελετών έχει δείξει ότι το αντιγριππικό εμβόλιο είναι ασφαλές κατά την κύηση. Πράγματι, δεδομένα δείχνουν ότι τα νεογνά γυναικών που έλαβαν αντιγριππικό εμβόλιο ενώ ήταν έγκυες είχαν πολύ χαμηλότερες συχνότητες γρίππης έναντι των νεογνών των οποίων οι μητέρες δεν εμβολιάστηκαν κατά την κύηση. Μέχρι σήμερα, μόνο μία μικρή αναδρομική μελέτη έδειξε την πιθανή σύνδεση μεταξύ του ληφθέντος αντιγριππικού εμβολίου περιέχον Α/H1Ν1pdm πρώιμα στο πρώτο τρίμηνο της κυήσεως και αυτόματης αποβολή σε γυναίκα που επίσης είχε  λάβει  αντιγριππικό  εμβόλιο  περιέχων Α/H1Ν1pdm στην προηγούμενη περίοδο γρίπης[14]. Αυτό δεν έχει παρατηρηθεί σε άλλες εποχές. Το αντιγριππικό εμβόλιο παρασκευάζεται με αυτό τον τρόπο κάθε χρόνο με μόνη διαφορά τη χρήση διαφορετικών στελεχών του ιού της γρίππης.

Ερώτηση 3η: Ποτέ θα πρέπει να εμβολιάζονται οι έγκυες γυναίκες;

Οι συστάσεις για το χρόνο του αντιγριππικού εμβολιασμού κατά τη διάρκεια της κυήσεως ποικίλουν. Αν και η ανοσοποίηση τώρα συνιστάται για τις γυναίκες σε οποιοδήποτε στάδιο της κυήσεως[1; 15], ο χρόνος του εμβολιασμού για την επίτευξη του ιδεώδους οφέλους στη μητέρα και το έμβρυο δεν είναι καλά κατοχυρωμένος. Πάντως, όλες οι γυναίκες που θα καταστούν έγκυες κατά τη διάρκεια της εποχικής περιόδου θα πρέπει να εμβολιάζονται με το αδρανοποιημένο αντιγριππικό εμβόλιο όσο το δυνατόν ενωρίτερα. Ιδεωδώς, το αντιγριππικό εμβόλιο θα πρέπει να γίνεται κατά το τέλος του Οκτωβρίου, αλλά ο εμβολιασμός ενθαρρύνεται να γίνεται σε οποιοδήποτε χρόνο της γριππικής εποχής προκειμένου να εξασφαλίσει την προστασία κατά τη διάρκεια της περιόδου κυκλοφορίας του ιού. Το αδρανοποιημένο εμβόλιο μπορεί να χορηγείται σε όλες τις γυναίκες κατά τη διάρκεια οποιουδήποτε τριμήνου.

Ερώτηση 4η: Είναι ασφαλές το αντιγριππικό εμβόλιο στην κύηση;

Το αντιγριππικό εμβόλιο είναι πολύ ασφαλές για αμφότερες μητέρα και έμβρυο. Πράγματι, η χορήγηση του εμβολίου στις έγκυες κατά τη διάρκεια της κυήσεως παρέχει επιπρόσθετη προστασία για το έμβρυο, το οποίο δεν δύναται να εμβολιαστεί μέχρι την ηλικία των έξι μηνών. Ο συνήθης μύθος κατά τον οποίο η χορήγηση του εμβολίου θα προκαλέσει γρίππη, δεν είναι αληθής. Ένας άλλος ψευδής μύθος, ότι το εμβόλιο της γρίππης, όπως άλλα εμβόλια, προκαλεί αυτισμό δεν είναι αληθής[16]. Δεν υπάρχουν αναφορές οποιονδήποτε ανεπιθύμητων εκβάσεών στην έγκυο γυναίκα ή το έμβρυο. Η θειομερσάλη, υδράργυρος που χρησιμοποιείται σε φιαλίδια πολλαπλών δόσεων, δεν έχει βρεθεί ότι προκαλεί οποιεσδήποτε ανεπιθύμητες αντιδράσεις με εξαίρεση περιστασιακές τοπικές δερματικές αντιδράσεις. Δεν υπάρχει επιστημονική ένδειξη ότι τα εμβόλια που περιέχουν θειομερσάλη προκαλούν ανεπιθύμητες αντιδράσεις σε παιδιά γεννηθέντα από μητέρες που έλαβαν εμβόλια με θειομερσάλη. Πάντως, το ACIΡ δεν υποδεικνύει τη χρήση εμβολίου που περιέχει θειομερσάλη για οποιαδήποτε ομάδα, περιλαμβανομένης και των εγκύων γυναικών[17; 18].

Ερώτηση 5η: Μπορεί το αντιγριππικό εμβόλιο να προκαλέσει αποβολή;

Πολλαπλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που έλαβαν το εμβόλιο κατά τη διάρκεια της κυήσεως δεν είχαν υψηλότερο κίνδυνο για αυτόματη αποβολή. Πάντως, μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι γυναίκες στην πρώιμη κύηση που έλαβαν δύο στη σειρά ετήσιες δόσεις του εμβολίου κατά τη διάρκεια του 2010-2011 και 2011-2012, είχαν αυξημένο κίνδυνο αποβολής στις 28 ημέρες μετά την λήψη της δεύτερης δόσης του εμβολίου[14]. Αυτό, όμως, χρειάζεται λεπτομερέστερη μελέτη. Μέχρι σήμερα το ACIP, το ACG και το CDC συνεχίζουν να συνιστούν όπως οι έγκυες πρέπει να λαμβάνουν το εμβόλιο κατά τη διάρκεια οποιουδήποτε τριμήνου. Η γρίππη εκθέτει σε κίνδυνο τις έγκυες γυναίκες και το αντιγριππικό εμβόλιο μπορεί να προλάβει τη σοβαρή νόσο, περιλαμβανομένης της εισαγωγής στο νοσοκομείο, στις έγκυες γυναίκες.

Ερώτηση 6η: Ποιες ανεπιθύμητες ενέργειες έχουν αναφερθεί στις έγκυες γυναίκες από το αντιγριππικό εμβόλιο;

Οι πλέον συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες που έχουν αναφερθεί στις έγκυες γυναίκες είναι αυτές που αναφέρθηκαν σε άλλα άτομα. Αυτές είναι γενικά ήπιες και περιλαμβάνουν: Ευαισθησία, ερυθρότητα και/ή οίδημα από την ένεση, λιποθυμία, πυρετός, μυϊκά άλγη, ναυτία και κόπωση. Εάν οι ανεπιθύμητες ενέργειες παρατηρηθούν, αυτές συνήθως αρχίζουν ταχέως μετά την ένεση και γενικώς διαρκούν για 1-2 ημέρες. Σπανίως, το εμβόλιο μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα ομοιάζοντα με σοβαρή με σοβαρή αλλεργική αντίδραση. Σε οποιαδήποτε γυναίκα με σοβαρή, επικίνδυνη για τη ζωή της αλλεργία σε οποιαδήποτε των συστατικών του εμβολίου δεν θα πρέπει να χορηγείται[19].

Ερώτηση 7η: Μπορεί έγκυες γυναίκες με αλλεργίες στα αυγά αναλάβουν το εμβόλιο;

Τα περισσότερα άτομα που έχουν αλλεργία στα αυγά μπορεί να εμβολιαστούν με τη λήψη ορισμένων μέτρων ασφαλείας. Άτομο με σοβαρή (επικίνδυνη για τη ζωή) αλλεργία σε οποιοδήποτε συστατικό του εμβολίου, συμπεριλαμβανομένου του λευκώματος αυγού, δεν θα πρέπει να λάβει το εμβόλιο, ακόμη και εάν αυτή είναι έγκυος.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. Cuningham W, Geard N, Fielding JE, Braat S, Madhi SA, Nunes MC, et al. Optimal timing of influenza vaccine during pregnancy: A systematic review and meta‐analysis. Influenza Other Respi Viruses [Internet]. 2019 Jun 5 [cited 2019 Nov 23];irv.12649. Available from: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/irv.12649
  2. Mazagatos C, Delgado-Sanz C, Oliva J, Gherasim A, Larrauri A, the Spanish Influenza Surveillance System. Exploring the risk of severe outcomes and the role of seasonal influenza vaccination in pregnant women hospitalized with confirmed influenza, Spain, 2010/11-2015/16. Borrow R, editor. PLoS ONE [Internet]. 2018 Aug 8 [cited 2019 Nov 23];13(8):e0200934. Available from: https://dx.plos.org/10.1371/journal.pone.0200934
  3. Ortiz JR, Neuzil KM. Influenza immunization of pregnant women in resource-constrained countries: an update for funding and implementation decisions. Current Opinion in Infectious Diseases [Internet]. 2017 [cited 2019 Nov 23];30(5):455–62. Available from: http://Insights.ovid.com/crossref?an=00001432-201710000-00003
  4. Donzelli A. Influenza Vaccinations for All Pregnant Women? Better Evidence Is Needed. IJERPH [Internet]. 2018 Sep 18 [cited 2019 Nov 23];15(9):2034. Available from: http://www.mdpi.com/1660-4601/15/9/2034
  5. CDC. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) [Internet]. [cited 2019 Nov 23]. Available from: https://www.cdc.gov/vitalsigns/maternal-vaccines/index.html
  6. McMillan M, Porritt K, Kralik D, Costi L, Marshall H. Influenza vaccination during pregnancy: A systematic review of fetal death, spontaneous abortion, and congenital malformation safety outcomes. Vaccine [Internet]. 2015 [cited 2019 Nov 23];33(18):2108–17. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0264410X15002686
  7. ACOG. Committee Opinion no.608. Influenza vaccination during pregnancy. 2018 Apr; Available from: https://www.acog.org/-/media/Committee-Opinions/Committee-on-Obstetric-Practice/co732.pdf?dmc=1&ts=20181126T1328280352
  8. Dodds L, McNeil SA, Fell DB, Allen VM, Coombs A, Scott J, et al. Impact of influenza exposure on rates of hospital admissions and physician visits because of respiratory illness among pregnant women. Canadian Medical Association Journal [Internet]. 2007 Feb 13 [cited 2019 Nov 23];176(4):463–8. Available from: http://www.cmaj.ca/cgi/doi/10.1503/cmaj.061435
  9. Creanga AA, Johnson TF, Graitcer SB, Hartman LK, Al-Samarrai T, Schwarz AG, et al. Severity of 2009 Pandemic Influenza A (H1N1) Virus Infection in Pregnant Women: Obstetrics & Gynecology [Internet]. 2010 [cited 2019 Nov 23];115(4):717–26. Available from: http://content.wkhealth.com/linkback/openurl?sid=WKPTLP:landingpage&an=00006250-201004000-00008
  10. Brown CM. Severe Influenza A Virus (H1N1) Infection in Pregnancy: Obstetrics & Gynecology [Internet]. 2010 [cited 2019 Nov 23];115(Supplement):412–4. Available from: http://content.wkhealth.com/linkback/openurl?sid=WKPTLP:landingpage&an=00006250-201002001-00006
  11. Thompson MG, Li D-K, Shifflett P, Sokolow LZ, Ferber JR, Kurosky S, et al. Effectiveness of Seasonal Trivalent Influenza Vaccine for Preventing Influenza Virus Illness Among Pregnant Women: A Population-Based Case-Control Study During the 2010–2011 and 2011–2012 Influenza Seasons. Clinical Infectious Diseases [Internet]. 2014 Feb 15 [cited 2019 Nov 23];58(4):449–57. Available from: https://academic.oup.com/cid/article/58/4/449/347103
  12. Regan AK, Klerk N de, Moore HC, Omer SB, Shellam G, Effler PV. Effectiveness of seasonal trivalent influenza vaccination against hospital-attended acute respiratory infections in pregnant women: A retrospective cohort study. Vaccine [Internet]. 2016 [cited 2019 Nov 23];34(32):3649–56. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0264410X1630322X
  13. Zaman K, Roy E, Arifeen SE, Rahman M, Raqib R, Wilson E, et al. Effectiveness of Maternal Influenza Immunization in Mothers and Infants. N Engl J Med [Internet]. 2008 Oct 9 [cited 2019 Nov 23];359(15):1555–64. Available from: http://www.nejm.org/doi/abs/10.1056/NEJMoa0708630
  14. Donahue JG, Kieke BA, King JP, DeStefano F, Mascola MA, Irving SA, et al. Association of spontaneous abortion with receipt of inactivated influenza vaccine containing H1N1pdm09 in 2010–11 and 2011–12. Vaccine [Internet]. 2017 [cited 2019 Nov 23];35(40):5314–22. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0264410X17308666
  15. Manske JM. Efficacy and Effectiveness of Maternal Influenza Vaccination During Pregnancy: A Review of the Evidence. Matern Child Health J [Internet]. 2014 [cited 2019 Nov 23];18(7):1599–609. Available from: http://link.springer.com/10.1007/s10995-013-1399-2
  16. Munoz FM. Safety of influenza vaccines in pregnant women. American Journal of Obstetrics and Gynecology [Internet]. 2012 [cited 2019 Nov 23];207(3):S33–7. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0002937812007260
  17. Giles ML, Krishnaswamy S, Macartney K, Cheng A. The safety of inactivated influenza vaccines in pregnancy for birth outcomes: a systematic review. Human Vaccines & Immunotherapeutics [Internet]. 2019 Mar 4 [cited 2019 Nov 23];15(3):687–99. Available from: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/21645515.2018.1540807
  18. Moro P, Baumblatt J, Lewis P, Cragan J, Tepper N, Cano M. Surveillance of Adverse Events After Seasonal Influenza Vaccination in Pregnant Women and Their Infants in the Vaccine Adverse Event Reporting System, July 2010–May 2016. Drug Saf [Internet]. 2017 [cited 2019 Nov 23];40(2):145–52. Available from: http://link.springer.com/10.1007/s40264-016-0482-1
  19. Håberg SE, Wilcox AJ. Flu vaccination in pregnancy. BMJ [Internet]. 2019 Jul 10 [cited 2019 Nov 23];l4454. Available from: http://www.bmj.com/lookup/doi/10.1136/bmj.l4454
Ετικέτες