Ο Προβιοτικός Παράγοντας Saccharomyces Boulardii (CNCMI-745) σε Κλινικές Διαταραχές στους Ενήλικες – Σύντομη Ανασκόπηση

Δημήτρης Χριστοδούλου, Χαρά Λαμούρη

Περίληψη

Ο Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) είναι ένας μη παθογόνος ζυμομύκητας που  χρησιμοποιείται για την θεραπεία και πρόληψη της διάρροιας. Ο S. boulardii ταξινομείται ως «προβιοτικό» ή ως μικροοργανισμός που όταν χορηγηθεί μπορεί να έχει θετική επίδραση στην υγεία του ξενιστή. Τα προβιοτικά μπορεί να ασκούν τις επιδράσεις τους απ’ ευθείας στο γαστρεντερικό σύστημα ή μπορεί να τροποποιούν το ανοσολογικό σύστημα σε μεγάλη έκταση. Μελέτες στους ανθρώπους έδειξαν ότι ο S. Boulardii μπορεί να προλάβει την διάρροια που σχετίζεται με τη χορήγηση αντιβιοτικών, Clostridium difficile και διάρροια σε συνδυασμό με αντιβιοτική θεραπεία, HIV-σχετιζόμενη διάρροια, Helicobacter pylori διάρροια και διάρροια των ταξιδιωτών. Επίσης, χρησιμοποιείται στη νόσο Crohn, ελκώδη κολίτιδα, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και αμοιβάδωση. Γενικώς, ο S. Boulardii χαρακτηρίζεται από αποτελεσματικότητα και ασφάλεια για διαφορετικές κλινικές καταστάσεις.

Probiotic Saccharomyces Boulardii (CNCMI-745) in Clinical Disorders in Adults

Christodoulou Dimitris¹, Λαμούρη Χαρά^2 1Professor of Gastroenterology, ²Gastroenterologist Gastroenterological Clinic, University Hospital of Ioannina, Department of Pathology, Medical University School of Ioannina

Abstract

Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) is a non-pathogenic yeast that has been used to treat and prevent diarrhea. S. boulardii is classified as “probiotic” or as a microorganism which when administered may have a positive effect on the health of the host. Probiotics may exert their effects directly in the gastrointestinal tract or may modify the immune system to a large extent. Studies in humans have shown that S. boulardii can prevent diarrhea from antibiotics, Clostridium difficile and diarrhea in combination with antibiotic therapy, HIV-related diarrhea, Helicobacter pylori diarrhea and traveler’s diarrhea. It is also used in Crohn’s disease, ulcerative colitis, irritable bowel syndrome and amoeba. In general, S. Boulardii is characterized by efficacy and safety for different clinical situations.

Εισαγωγή

Τα τελευταία χρόνια είναι πολύ διαδεδομένη η χρήση των προβιοτικών, καθώς αυτά είναι ένας άμεσος, αποτελεσματικός και κυρίως ασφαλής τρόπος για την αντιμετώπιση ορισμένων περιστατικών στην καθημερινή κλινική πράξη. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τα προβιοτικά είναι «ζωντανοί μικροοργανισμοί οι οποίοι όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες ωφελούν την υγεία του ξενιστή». Πρόκειται για ζωντανά βακτήρια ή ζυμομύκητες και η ωφέλιμη δράση τους οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι επάγουν την ανάπτυξη των «καλών» βακτηρίων του εντέρου. Είναι γνωστό ότι η οποιαδήποτε μείωση στον πληθυσμό των «καλών» βακτηρίων στο έντερο, και συνεπώς η διαταραχή του φυσιολογικού μικροβιώματος διαταράσσει την ομαλή λειτουργία όχι μόνο του πεπτικού συστήματος αλλά και άλλων οργάνων, όπως για παράδειγμα μπορεί να συμβεί σε θεραπεία με αντιβιοτικά^1,2.

Εκλογή του Κατάλληλου Προβιοτικού

Η αύξηση της διαθεσιμότητας και του εύρους των προβιοτικών φαρμάκων και συμπληρωμάτων διατροφής αποτελεί μια θετική εξέλιξη για την φροντίδα των ασθενών, εφόσον βέβαια τηρούνται τα εθνικά και διεθνή πρότυπα ποιότητας, ασφάλειας και αποτελεσματικότητας. Για τα προβιοτικά φάρμακα, όπως και για όλα τα φαρμακευτικά προϊόντα, η επιστημονικά ελεγμένη ποιότητα και ασφάλεια αποτελούν θεμελιώδη αρχή, ακολουθώντας αυστηρούς κανονισμούς και ελέγχους. Δεδομένης της μεγάλης διαθεσιμότητας σε προβιοτικά σκευάσματα, για την επιλογή του κατάλληλου προβιοτικού προτιμώνται σκευάσματα που συμμορφώνονται με τα διεθνή πρότυπα ποιότητας και τις ορθές πρακτικές παραγωγής. Έτσι αξιολογούνται η μοριακή ταυτότητα, ο βαθμός καθαρότητας, η χημική σταθερότητα του προϊόντος, καθώς επίσης η μέθοδος παραγωγής και οι υφιστάμενοι ποιοτικοί έλεγχοι, καθώς η αποτελεσματικότητα του προβιοτικού έχει βρεθεί ότι είναι ανάλογη της ειδικότητας του στελέχους και της ειδικότητας της νόσου.

Ιδιότητες του Saccharomyces boulardii

Το εντερικό μικροβίωμα  στα υγιή άτομα υπολογίζεται σε 100 τρισεκατομμύρια βακτήρια και δεν συμπεριλαμβάνει ιούς, μύκητες, ζυμομύκητες, πρωτόζωα ή αρχαία³. Εμπεριέχει μόνο μικρό αριθμό ζυμομύκητα <0,1% με το στέλεχος Candida albicans ως επικρατές^5. Η αφθονία και ποικιλία του ανθρώπινου μικροβιώματος επηρεάζεται από ορισμένους παράγοντες όπως   ο τρόπος  γέννησης, η δίαιτα, τα φάρμακα,  η ηλικία και η εξασθένηση του οργανισμού⁴. Η φαρμακευτική αγωγή και κυρίως η χορήγηση αντιβιοτικών φαίνεται να προκαλεί τις μεγαλύτερες αλλαγές στο φυσιολογικό μικροβίωμα.

Όπως είναι ευρέως  γνωστό  ο μη παθογόνος φαρμακευτικός ζυμομύκητας Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) αρχικώς απομονώθηκε το 1923 από τον Henri Boulard από φλοιούς τροπικών φρούτων και ήδη από την εποχή εκείνη χρησιμοποιούταν για την αντιμετώπιση της διάρροιας. Τα στελέχη του Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) εμφανίζουν συγγένεια με είδη Saccharomyces cerevisiae⁶ ο οποίος χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική, ωστόσο εμφανίζει ορισμένες μεταβολικές, φυσιολογικές ιδιότητες και μηχανισμούς δράσεις που τον ξεχωρίζουν από τα άλλα είδη παρόμοια είδη καθώς και από τα υπόλοιπα προβιοτικά.

Ο Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) απουσιάζει από το φυσικό μικροβίωμα του εντέρου. Η από του στόματος χορήγηση εξασφαλίζει ικανοποιητικές συγκεντρώσεις στο κόλον εντός 3 ημερών και καθαρίζεται από τα κόπρανα 2-5 ημέρες μετά την διακοπή⁸. Συγκριτικά με βακτηριακά προβιοτικά, τα  σκευάσματα του ζυμομύκητα Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) παρουσιάζουν τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:

• Καλύτερη επιβίωση στη φυσιολογική θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος (37 ^οC) καθώς ο S. Boulardii αναπτύσσεται άριστα σε αυτή τη θερμοκρασία,
• Μεγάλη ανθεκτικότητα σε όξινο pH,κατ’ επέκταση δε αλλοιώνονται από τις γαστρικές και χολικές εκκρίσεις¹¹.
• Περιέχουν μόνο ένα είδος μικροοργανισμού με δραστικότητα εξίσου καλή ή και καλύτερη από συνδυασμό περισσοτέρων μικροοργανισμών³⁰
• Ανθίστανται στα ευρέως χρησιμοποιούμενα αντιβιοτικά λόγω της μυκητιασικής τους φύσης ⁷
• Δεν ανταλλάσσουν  DNA οπότε και αποφεύγεται η δημιουργία ανθεκτικών γονίδιων με βακτήρια⁵.
• Με τη χρήση ενός μόνο στελέχους αποφεύγεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των διαφορετικών μικροοργανισμών  όταν συνδυάζονται περισσότερα από δύο είδη
• Το λυοφιλιζόμενο κλάσμα του S. Boulardii CNCMI-715 είναι σαφώς ανώτερο των παρασκευαζόμενων σε ξηρά θερμότητα με αναζωογονητική ταχύτητα και αύξηση¹.

Αν και η χρήση του Saccharomyces boulardii (π.χ. Saccharomyces boulardii CNCMI-745) είναι θεωρητικά ασφαλής, έχει παρατηρηθεί αυξημένος αριθμός λοιμώξεων σε βαρέως πάσχοντες και/ή ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς και ασθενείς με αγγειακούς καθετήρες⁹. Είναι ενδιαφέρον ότι η μολυσματική δράση φαίνεται ότι συνδυάζεται με την αυξημένη ανοχή στο οξειδωτικό στρες, η οποία με την σειρά της αυξάνει τις συχνότητες επιβιώσεως στην αιματική ροή του ξενιστή¹⁰. Πάντως, για να είναι αιτία μυκηταιμίας o Saccharomyces boulardii, είναι αναγκαίο να διαπεράσει το εντερικό φραγμό και να εισέλθει στην την αιματική ροή σε επαρκείς αριθμούς. Εφόσον τεθεί η διάγνωση της μυκηταιμίας από S. Boulardii, με θετικές καλλιέργειες αίματος, διακόπτεται η χορήγηση του προβιοτικού και γίνεται έναρξη αντιμυκητιασικής αγωγής με καλή ανταπόκριση.

Όσον αφορά τον μηχανισμό δράσεως του S. Boulardii (CNCMI-745) υπάρχουν ορισμένες διαφορετικές επιδράσεις που προκαλούνται από αυτόν τον ζυμομύκητα κατά την διάρκεια της δυσβιωτικής καταστάσεως (διαταραχής του μικροβιώματος) και την πρόληψη της δυσβιώσεως (Πίνακας 1)¹². Διάφοροι μηχανισμοί δράσεως επηρεάζουν το μικροβιακό πληθυσμό της δίαιτας και την άμεση ή έμμεση βελτίωση λόγω της αύξησης του ωφέλιμου μικροβιώματος¹³.

Κλινικές Εφαρμογές

Συνοπτικά, ο Saccharomyces boulardii έχει μελετηθεί για την κλινική του αποτελεσματικότητα σε διάφορους τύπους οξέων και χρόνιων κλινικών καταστάσεων.

1. Διάρροια από Αντιβιοτικά

Στον γενικό πληθυσμό, η συχνότητα της διάρροιας από αντιβιοτικά κυμαίνεται από 5 έως 61% (11-40% στα παιδιά) από την έναρξη  της θεραπείας με αυτά και έως και πέρα των δύο μηνών μετά το τέλος της θεραπείας^2,14. Στους ενήλικες, ο Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) έχει βρεθεί ότι έχει σημαντική αποτελεσματικότητα για την πρόληψη της διάρροιας από αντιβιοτικά¹⁵. Σε μία μελέτη βρέθηκε ότι οι ασθενείς που έλαβαν βήτα-λακταμικά αντιβιοτικά μαζί με Saccharomyces boulardii ανέπτυξαν διάρροια σε πολύ μικρότερο αριθμό¹⁴. Ο Surawicz και συνεργάτες¹⁶ σε μια τυχαιοποιημένη μελέτη βρήκαν ότι μόνο 9,5% των τυχαιοποιημένων με Saccharomyces boulardii (κατά την διάρκεια της θεραπείας και επιπλέον δυο εβδομάδες) ανέπτυξαν διάρροια από αντιβιοτικά συγκριτικά με 21,8% των ασθενών με placebo. Σε μια μετά-ανάλυση των δημοσιευθεισών τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων μελετών όσον αφορά την επίδραση του Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) στην πρόληψη της διάρροιας από αντιβιοτικά στους ενήλικες, ο Saccharomyces boulardii ήταν σημαντικά προστατευτικός για την διάρροια από αντιβιοτικά¹⁴. Οι δράσεις στον εντερικό αυλό και οι αντιμικροβιακές τοξίνες του Saccharomyces boulardii μπορεί να διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στην πρόληψη της διάρροιας από αντιβιοτικά¹⁷. Ο Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) εκ φύσεως ανθίσταται στα αντιβιοτικά. Τα επίπεδα τους Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) είναι υψηλότερα σε ασθενείς με διαταραχές του εντερικού μικροβιώματος που οφείλεται στην έκθεση στα αντιβιοτικά συγκριτικά με ασθενείς χωρίς έκθεση στα αντιβιοτικά. Η ελάττωση της γραμμικής κινήσεως των παθογόνων του εντέρου είναι ένα από τα κλειδιά της δράσεως για την διατήρηση του εντερικού ισοζυγίου. Ο Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) αποκαθιστά τα φυσιολογικά επίπεδα των βραχείας αλύσου  λιπαρών οξέων του κόλου (SCFAs) και αυτό σχετίζεται με την πρόληψη της διάρροιας από αντιβιοτικά¹⁸. Όταν ο Saccharomyces boulardii χορηγείται σε ασθενείς που λαμβάνουν αντιβιοτικά και έχουν διάρροια, το φυσιολογικό μικροβίωμα αποκαθίσταται ταχέως.

2. Διάρροια από C. difficile

Οι λοιμώξεις από C. difficile αποτελούν μία από τις κύριες αιτίες νοσοκομειακής γαστρεντερικής νόσου¹⁹. Τα προβιοτικά μπορεί να παράσχουν σημαντική βοήθεια ως παρεπόμενη θεραπεία χορηγούμενα μαζί με την καθιερωμένη θεραπεία (βανκομυκίνη ή μετρονιδαζόλη) για την λοίμωξη από C. difficile. Μια μετα-ανάλυση έξι τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων μελετών με διαφορετικά προβιοτικά, μεταξύ των οποίων και ο Saccharomyces boulardii (CNCMI-745), έδειξε ότι τα προβιοτικά, γενικώς, είχαν σημαντική αποτελεσματικότητα για την πρόληψη της επίπτωσης της νόσου από το C. difficile. Ο Saccharomyces boulardii αναστέλλει τις περιοχές συνδέσεως του υποδοχέα της τοξίνης και προκαλεί την παραγωγή πρωτεάσης σερίνης η οποία διαχωρίζει την C. difficile τοξίνη. Ο Saccharomyces boulardii αναστέλλει την παραγωγή της IL-8 και ενεργοποιεί τις ΜΑΚ κινάσες ErK1/2 και JNK/SADK παραγόμενες από τη C. difficile τοξίνη στα ανθρώπινα κοκκιοκύτταρα. Η αποτελεσματικότητα του Saccharomyces boulardii για την πρόληψη της υποτροπής της C. difficile λοίμωξης μπορεί να σχετίζεται με αυτές τις επιδράσεις^12,14. Η λήψη του Saccharomyces boulardii από το στόμα σε συνδυασμό με βανκομυκίνη ή μετρονιδαζόλη, ελαττώνει τον κίνδυνο υποτροπής της C. difficile διάρροιας σε ενηλίκους με ιστορικό υποτροπής.

3. Διάρροια κατά την εκρίζωση του Helicobacter pylori

Η ανάλυση των κλινικών ερευνών έδειξε ότι η λήψη Saccharomyces boulardii 100-1000mg ημερησίως για 1-4 εβδομάδες έναντι του placebo (ή χωρίς πρόσθετο παράγοντα) παράλληλα με την θεραπεία εκριζώσεως του H. pylori αυξάνει την πιθανότητα εκριζώσεως στους ενήλικες. Τα διαπιστούμενα μεγάλα προβλήματα με τις σύγχρονες θεραπείες που αφορούν την επιτυχία εκριζώσεως του H. pylori και τις ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με τη θεραπεία, υποκίνησαν το ενδιαφέρον στις παρεπόμενες θεραπείες. Σύμφωνα με το Maastricht IN (Florence Consensus Report) ορισμένα προβιοτικά έδωσαν υποσχέσεις ουσιαστικών αποτελεσμάτων ως επιπρόσθετη θεραπεία στην ελάττωση των ανεπιθύμητων ενεργειών²⁰. Πράγματι, αριθμός συστηματικών ανασκοπήσεων και μετα-αναλύσεων έχει δείξει ότι η συμπληρωματική χορήγηση προβιοτικών βελτιώνει την πιθανότητα επιτυχούς εκρίζωσης και/ή οδηγεί σε ελάττωση των ανεπιθύμητων ενεργειών συνολικά ειδικά και των εξατομικευμένων συμπτωμάτων της διάρροιας, επιγαστρικού άλγους, ναυτίας και διαταραχής της γεύσεως από την αντι-H- pylori θεραπεία²¹. Σε μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση με μετα-ανάλυση 11 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων μελετών με 2.200 ασθενείς που είχαν τα απαιτούμενα κριτήρια, βρέθηκε ότι από 853 ασθενείς στην ομάδα με λήψη Saccharomyces boulardii (CNCMI-745), στους 679 (80%) εκριζώθηκε το μικρόβιο συγκριτικά με 608 από τους 855 ασθενείς στην ομάδα ελέγχου (72%). Ο Saccharomyces boulardii συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου ελάττωσε το συνολικό κίνδυνο των ανεπιθύμητων ενεργειών σχετιζόμενων με την H. pylori θεραπεία, ιδιαιτέρως την διάρροια και ναυτία. Οι συγγραφείς συμπέραναν ότι η αποτελεσματικότητα της καθιερωμένης τριπλής θεραπείας ήταν μη ικανοποιητική: Η προσθήκη του Saccharomyces boulardii αύξησε σημαντικά την συχνότητα εκριζώσεως αλλά ήταν ακόμη κατώτερη του επιθυμητού επιπέδου επιτυχίας (για το λόγο αυτό χρειάζεται το τετραπλό σχήμα πλέον). Ο Saccharomyces boulardii ελάττωσε σημαντικά ορισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας²².

4. HIV-Σχετιζόμενη Διάρροια

Τα αποτελέσματα της HIV-λοιμώξεως στο γαστρεντερικό είναι η γαστρεντερική βλάβη του βλεννογόνου, μικροβιακή μετατόπιση και πολύ συχνά διάρροια. Οι ασθενείς με  HIV συνοδό διάρροια φαίνεται ότι είναι μια ομάδα που χρειάζεται υψηλότερη έναντι της τυπικής δόσης Saccharomyces boulardii. Σε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη με 35 ενηλίκους ασθενείς με AIDS και χρόνια διάρροια, η χορήγηση Saccharomyces boulardii προκάλεσε την υποχώρηση της διάρροιας στο 61% των ασθενών έναντι 12% με placebo²³. Συχνά αυτοί οι ασθενείς χρειάζονται μεγαλύτερες δόσεις του προβιοτικού. Προσοχή χρειάζεται στα σοβαρά ανοσοκατασταλμένα άτομα για την αποφυγή μυκηταιμίας.

5. Διάρροια των Ταξιδιωτών

Η διάρροια των ταξιδιωτών συνοδεύεται με σημαντική νοσηρότητα και ελάττωση της ποιότητας ζωής στα διεθνή ταξίδια. Πάντως, με βάση την αύξηση των ταξιδιών και την εμφάνιση μικροβιακής αντίστασης, πιθανώς είναι σημαντική η συμβολή των προβιοτικών στην πρόληψη ή θεραπεία της διάρροιας των ταξιδιωτών. Φαίνεται ότι η χορήγηση του προβιοτικού προλαμβάνει τη διάρροια των ταξιδιωτών, ελαττώνοντας σημαντικά τον κίνδυνο της νόσου, η δε αποτελεσματικότητα της προλήψεως της διάρροιας των ταξιδιωτών σχετίζεται με το στέλεχος του προβιοτικού και τη δόση, αλλά και τον προορισμό και τη διάρκεια του ταξιδιού¹⁴.

6. Νόσος του Crohn και Ελκώδης Κολίτιδα

Η χρήση των προβιοτικών έχει προταθεί για την επίτευξη ωφέλιμων επιδράσεων στην ανθρώπινη υγεία αλλά τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον για τη χρήση τους στην φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, με βάση και τον πιθανό ρόλο του μικροβιώματος στην παθογένεση της φλεγμονώδους νόσου που έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια. Προκαταρτικές κλινικές έρευνες έδειξαν ότι η λήψη Saccharomyces boulardii από το στόμα ελαττώνει την συχνότητα των εντερικών κενώσεων σε ασθενείς με νόσο του Crohn²⁴. Η επίδραση του Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) όσον αφορά τη συχνότητα υφέσεως είναι αντιφατική. Σε μια προκαταρτική μελέτη βρέθηκε ότι ασθενείς με νόσο του Crohn που ήταν σε ύφεση και ελάμβαναν Saccharomyces boulardii 1gr ημερησίως σε συνδυασμό με μεσαλαμίνη 1gr δύο φορές ημερησίως είχαν χαμηλότερο ποσοστό υποτροπής συγκριτικά με ασθενείς που ελάμβαναν μόνον μεσαλαμίνη 1gr τρεις φορές ημερησίως για τρείς μήνες²⁵. Πάντως, υπάρχουν κλινικές ενδείξεις που δείχνουν ότι με τη λήψη Saccharomyces boulardii 1gr ημερησίως για 1 έτος, μετά την επίτευξη υφέσεως με στεροειδή ή σαλικυλικά, δεν αυξήθηκε το μεσοδιάστημα εμφάνισης υποτροπής ούτε ελαττώθηκε η βαρύτητα των συμπτωμάτων σε ασθενείς με μη σοβαρή νόσο του Crohn. Πιθανοί λόγοι για τις διαφορές περιλαμβάνουν την ταυτόχρονη χρήση των αμινοσαλικυλικών, η ποικιλία στη βαρύτητα και την έκταση της νόσου του Crohn και η διάρκεια της θεραπείας.

Προκαταρτική μελέτη έδειξε ότι η προσθήκη Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) 250mg τρείς φορές ημερησίως μπορεί να ελαττώσει τα συμπτώματα σε ασθενείς με ήπια έως μέτρια ελκώδη κολίτιδα που εμφανίζουν παρά την συντηρητική θεραπεία με μεσαλαμίνη 1g τρείς φορές ημερησίως²⁶. Πάντως, είναι αναγκαίες περισσότερες μελέτες και τα δεδομένα αυτά δεν έχουν περάσει στις οδηγίες θεραπείας.

7. Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου

Μια κλινική μελέτη έδειξε ότι η λήψη Saccharomyces boulardii για 0-4 εβδομάδες βελτίωσε την ποιότητα ζωής των ασθενών με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου τύπου διάρροιας ή μικτό κατά 2,2 φορές περισσότερο έναντι του placebo, λόγω ύφεσης της διάρροιας²⁷. Πάντως η λήψη του Saccharomyces boulardii φαίνεται  επίσης να βελτιώνει το κοιλιακό άλγος και δυσφορία, τη σύσταση των κοπράνων, την έπειξη για κένωση, τα φουσκώματα ή άλλα συμπτώματα αυτής της καταστάσεως. Ο κύριος πιθανός μηχανισμός δράσεως του Saccharomyces boulardii στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι η αποκατάσταση του εντερικού μικροβιώματος.

8. Αμοιβάδωση (Entamoeba histolytica)

Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η λήψη Saccharomyces boulardii 250mg τρείς φορές ημερησίως από το στόμα σε συνδυασμό με συμβατικό αντιβιοτικό σχήμα (μετρονιδαζόλη και ιωδοκινόλη) για 4 εβδομάδες βελτιώνει τη διάρκεια της διάρροιας και το κοιλιακό άλγος συγκριτικά με το συμβατικό αντιβιοτικό σχήμα μόνο, σε ασθενείς με αμοιβάδωση²⁸.

Φαρμακολογία του Saccharomyces boulardii

Ο Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) χορηγείται από το στόμα υπό την μορφή λυοφιλιώμενης σκόνης που περιέχει 3 Χ 10¹⁰/g παράγοντα διεγέρσεως σχηματισμού αποικίας (CFU). Μετά εξωγενή χορήγηση, ο Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) δεν ανευρίσκεται ως μέρος της εντερικής μικροβιακής χλωρίδας στα πειραματόζωα ή ανθρώπους και κάτω από φυσιολογικές καταστάσεις αυτός δεν αποικίζει μονίμως το γαστρεντερικό σωλήνα όταν χορηγείται από το στόμα, απεκκρίνεται εντός 24-72 ωρών και δεν επανοφθαλμίζεται. Αποικισμός μπορεί να παρατηρηθεί, πάντως, επί απουσίας χλωρίδας στο έντερο. Σε υγιή άτομα, αυτό που μπορεί να υποτεθεί είναι ότι ο Saccharomyces boulardii δεν απορροφάται αλλά υπάρχουν αναφορές ότι αυτός ο ζυμομύκητας απομονώθηκε από το αίμα των ασθενών που έλαβαν τον βιοθεραπευτικό αυτό παράγοντα μετά από αντιβιοτική γαστρεντερική απολύμανση. Σε υγιή άτομα μετά τη χορήγηση μιας απλής δόσεως 1g Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) από το στόμα, η μέγιστη συγκέντρωση στα κόπρανα επιτεύχθηκε μεταξύ 36 και 60 ωρών μετά τη χορήγηση και μετά 2-5 ημέρες τα επίπεδα ήταν κατώτερα του ορίου ανίχνευσης. Μετά την χορήγηση πολλαπλών δόσεων σε υγιείς εθελοντές, η κατάσταση δυναμικής ισορροπίας του Saccharomyces boulardii στα κόπρανα επιτεύχθηκε εντός 72 ωρών²⁹.

Η δόση του Saccharomyces boulardii (CNCMI-745) σε ασθενείς με διάρροια είναι 0,5-2g διαιρεμένη σε τρεις ή τέσσερις δόσεις ημερησίως.

Ασφάλεια

Ο Saccharomyces boulardii αποφεύγεται σε άτομα με γνωστό ιστορικό αλλεργίας ή υπερευαισθησίας στον Saccharomyces boulardii ή άλλα στελέχη της οικογένειας Saccharomyces. Η χρήση του Saccharomyces boulardii μπορεί να συνοδεύεται με κνησμό, κνίδωση και γενικευμένα δερματικά εξανθήματα.

Ο Saccharomyces boulardii είναι γενικά καλώς ανεκτός. Έχουν αναφερθεί δυσκοιλιότητα, αυξημένη δίψα, φουσκώματα και μετεωρισμός. Χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με δυσκοιλιότητα. Έχει παρατηρηθεί μυκηταιμία από Saccharomyces boulardii  και για τούτο πρέπει να αποφεύγεται σε ασθενείς με λοίμωξη από ζυμομύκητα και σε ασθενείς που φέρουν κεντρικό φλεβικό καθετήρα ή βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή.

Ο Saccharomyces boulardii μπορεί επίσης να προκαλέσει αγγειονευρωτικό οίδημα και αυξήσεις ή ελαττώσεις της αρτηριακής πιέσεως όταν χρησιμοποιείται με MAΟ αναστολείς.

Αλληλεπιδράσεις

Ταυτόχρονη αντιβιοτική θεραπεία μπορεί να μεταβάλλει τη γαστρεντερική χλωρίδα και μεταγενεστέρα αυξάνει τα επίπεδα της κατάστασης δυναμικής ισορροπίας του Saccharomyces boulardii στου ανθρώπους.

Η χρήση των αντιμυκητιασικών παραγόντων μπορεί να ελαττώσει την αποτελεσματικότητα του Saccharomyces boulardii. Δεν είναι γνωστές αλληλεπιδράσεις τροφών και Saccharomyces boulardii. Αν και ο Saccharomyces boulardii είναι γενικά μη παθογόνος μικροοργανισμός, έχουν περιγραφεί περιπτώσεις μυκηταιμίας με τη χρήση του, κυρίως σε ανοσοκατεσταλμένους ή κριτικώς πάσχοντες ασθενείς, ειδικότερα σε αυτούς με ενσωματωμένους ή κεντρικούς φλεβικούς καθετήρες, αυτούς που λαμβάνουν εντερική σίτιση ή αυτούς που λαμβάνουν αντιβιοτικά ευρέος φάσματος.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Guarner F, SandersME, Eliakim R, et al. Probiotics and prebiotics. World Gastroenterology OrganizationGlobal Guidelines. February 2017.
2. Σαμπατάκου Ε. Ο προβιοτικός παράγοντας Saccharomyces Boulardii (CNCM I-715) στην καθ’ ημέρα κλινική πράξη. Σύγχρονη Ιατρική Ενημέρωση 2018; 4:125-128.
3. Garena MC, ShermanPM, Walker WA. Probiotics and the gut microbiota in intestinal health anddisease. Nat Rev Gastroenterol Hepatol 2010; 7: 503-514.
4. Fujimura KE,Slusher NA, Cabana MD, Lynch SV. Role of the gut microbiota in defining humanhealth. Expert Rev. Anti Infect 2010; 8: 435-454.
5. Czerucka D, PicheT, Rampal P. Review article: yeast as probiotics-Saccharomyces boulardii.Aliment Pharmacol Ther 2007; 26: 767-778.
6. Liti G, Carter DM,Moses AM, et al. Population genomics of domestic and wild yeasts. Nature 2009;458: 337-341.
7. C. Neut ,S. Mahieux , L.J. Dubreuil Inserm. Antibiotic susceptibility of probiotic strains: Is itreasonable to combine probiotics with antibiotics?research internationalcenter (LIRIC), university of Lille, 59006 Lille, France 6 July2017. 
8. Blehant H, Massot J, Elmer GW, LevyRH. Disposition Kinetics of Saccharomyces Boulardii and man in rat. BiopharmDrug Dispos 1989; 10: 353-364.
9. Munuz P, Bouza E,Cuenca – Estrella M, et al. Saccharomyces cerevisiae fungemia and emerginginfections disease. Clin Infect Dis 2005; 40: 1625-1634.
10. Perez-Torrads B,Llopis S, Perrone B, et al. A comparative genomic analysis reveals a criticalrole of denovo nucleotide biosynthesis dor Saccharomyces cerevisiae virulence.PLos One 2015; 10: e0122382.
11. Graff S,Channel JC, Boy P, et al. Influence of pH conditions on the viability ofSaccharomyces boulardii. J Gen Appl Microbiol 2008; 54: 221-227.
12. Kelesidis T,Pothoulakis C. Efficacy and safety of the probiotic Saccharomyces boulardii forprevention and therapy of gastrointestinal disorders. Ther Adv Gastroenterol2015; 5: 111-125.
13. More MI,Swidsinski A. Saccharomyces boulardii CNCMI-715 supports regeneration of the intestinalmicrobiotica after diarrheic dysbiosis-a review. Clin Exper Gastornterol 2015;8: 237-255.
14. McFarland LV.Systematic review and meta-analysis of Saccharomyces boulardii in adultpatients. World J Gastroenterol 2010; 16: 2202-2222.
15. Dinleyici E,Kara A, Ozen M, Vandenplas Y. Saccharomyces boulardii CNCM I -1745 in differentclinical conditions. Expert Opin Biol Ther Ther 2014;
16. Surawicz CM,Emer GM, Speelman P, et al. Prevention of antibiotic-associates diarrhea bySaccharomyces boulardii: a prospective study. Gastroenterology 1989; 96:981-988.
17. Mac Farland LV,Surawicz CM, Greenberg RN, et al. Prevention of beta-lactam – associateddiarrhea by Saccharomyces boulardii compared with placebo. Am J Gastroenterol1995; 90: 439-448.
18. Klein SM,Elmer GW, McFarland LV, et al. Recovery and elimination of the biotherapeuticagent, Saccharomyces boulardii in health volunteer. Pharm Rew 1993; 10:1615-1619.
19. Czerucka D,Riche T, Rampal P. Review article: yeast as probiotics – Saccharomycesboulardii. Aliment Pharmacol Ther 2007; 26: 767-778.
20. Malfertheiner P,Megrand F, O’Morain CA, et al. European Helicobacter Study Group. Management ofHelicobacter pylori infection-the Maastricht IV/ Florence Consensus Report. Gut2012; 61: 646-664.
21. Zhu R, Chen K,Zheng YY, et al. Meta-analysis of the efficacy of probiotics in Helicobacterpylori eradication therapy. World J. Gastroenterol 2014; 18031-18021.
22. Szajewska H,Horvath A, Kotodziej M. Systematic review with meta-analysis: Saccharomycesboulardii supplementation and eradication of Helicobacter pylori infection.Aliment Pharmacol Ther 2015; 41: 1237-1245.
23. Saint Marc T,Rosello-Prats L, Touraine JL. Eficacite’ de Saccharomyces boulardii dans letraitements des diarrhe’ es dn SIDA. Ann Med Interne (Paris) 1991; 142: 64-65.
24. Guslandi M, MezziG, Sorghi M, Testori PA. Saccharomyces boulardii in maintenance treatment ofCrohn’s colitis. Dif Sis Sa 2000; 45: 1462-1464.
25. Rolfe VE, FortunPJ, Hawkey CJ, Bath-Hextail F. Prebiotics for maintenance remission in Crohn’sdisease. Cochrane Database Syst Rev 2006 (4): CD004826.
26. Guslandi M, GiolloP, Testoni PA. A pilot trial of Saccharomyces boulardii in ulcerative colitis.Eur J Gastroenterol Hepatol 203: 15: 697-698.
27. Choi Ut, Jo SY,Park HJ, et al. A randomized double-blind, placebo-controlled multicenter trialof Saccharomyces boulardii in irritable bowel syndrome: effect on quality oflife. J Clin Gastroenterol 2011; 45: 679-683.
28. Mansour-Ghanaei F,Dehbashi N, Yazdanparast K, Shafaghi A. Efficacy of Saccharomyces boulardiiwith antibiotics in acute amebiasis World J Gastroenterol 2003; 9: 1832-1833.
29. Periti P, TonelliF. Preclinical and clinical pharmacology of biotherapeutic agents:Saccharomyces Boulardii. J Chemother 2001; 13: 473-493.
30. Lynne v.McFarland, Charlesnika T. Evans, Ellie J.C. Goldstein Strain specificity anddisease specificity of probiotic Efficacy A systematic review and metaanalysis.