Η ψωρίαση είναι μία συχνή πάθηση του δέρματος, αφού προσβάλλει το 2-3% του γενικού πληθυσμού. Χαρακτηρίζεται από ερυθηματώδεις πλάκες με λέπια, διαφόρου μεγέθους και κλινικών μορφών, οι οποίες εξέχουν από την επιφάνεια του δέρματος. Εντοπίζεται, κυρίως, σε αγκώνες και γόνατα, στο δέρμα του τριχωτού της κεφαλής, στα νύχια, αλλά μπορεί να επεκταθεί και να εμφανισθεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος.
Η δερματοπάθεια αυτή είναι χρόνια, δηλαδή υποχωρεί και επανεμφανίζεται χωρίς να μπορούν να προβλεφθούν τα μεσοδιαστήματα, κατά τα οποία ο ασθενής θα είναι ελεύθερος βλαβών. Το 2016, μάλιστα, η χρονιότητα και η δυσκολία αντιμετώπισης της ψωρίασης αναγνωρίσθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) σε ειδικό ψήφισμά του.
Η ψυχική υπερένταση αποτελεί έναν παράγοντα που διευκολύνει ή προκαλεί τις εξάρσεις της νόσου, αλλά αυτός δεν είναι ο μοναδικός. Θεωρείται, σήμερα, πάθηση του ανοσοποιητικού συστήματος και είναι οικογενής, εμφανίζεται δηλαδή πιο συχνά σε ορισμένες οικογένειες. Η ψωρίαση δε μεταδίδεται σε άλλο άνθρωπο, ενώ κατά τη διαδρομή της νόσου είναι δυνατόν να προσβληθούν και οι αρθρώσεις, οπότε αναπτύσσεται η ψωριασική αρθρίτιδα. Ταυτόχρονα, πληθαίνουν οι αναφορές που τη συσχετίζουν με άλλες παθήσεις, όπως η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αθηροσκλήρωση, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου και η κατάθλιψη. Επομένως, τα τελευταία χρόνια, αναφερόμαστε στη ψωριασική νόσο, η οποία εντοπίζεται κυρίως στο δέρμα, αλλά είναι δυνατόν να προσβάλλει και άλλα όργανα.
Η ψωρίαση επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Οι κοινωνικές, επαγγελματικές και προσωπικές του εκδηλώσεις και δραστηριότητες επηρεάζονται πολύ, ιδιαίτερα όταν οι βλάβες της ψωρίασης αναπτύσσονται σε εμφανή σημεία, όπως π.χ. στα χέρια ή σε ευαίσθητες περιοχές, όπως τα γεννητικά όργανα. Μάλιστα, μεγάλες επιδημιολογικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και στη χώρα μας, αποκάλυψαν ότι η ψωρίαση επηρεάζει πολύ περισσότερο την ποιότητα ζωής του ασθενούς από άλλες σοβαρότερες παθήσεις του οργανισμού, όπως το έμφραγμα, η υπέρταση ή ο καρκίνος του παγκρέατος και των πνευμόνων.
Επειδή η ψωρίαση είναι χρόνια πάθηση δεν υπάρχει ένα φάρμακο, το οποίο να χορηγείται και να οδηγεί σε μόνιμη υποχώρηση της νόσου. Υπάρχουν, όμως, πολλά σκευάσματα που εφαρμόζονται τοπικά, όπως ποκιλία κορτιζονούχων σκευασμάτων, διάφορα φάρμακα που χορηγούνται από το στόμα, όπως η ασιτρετίνη, η μεθοτρεξάτη και η κυκλοσπορίνη, και η φωτιθεραπεία, επειδή η έκθεση στον ήλιο είναι ευεργετική για τους ασθενείς με ψωρίαση. Η νόσος διατηρείται σε υποχώρηση εφ΄όσον χορηγείται ή εφαρμόζεται κάποια θεραπευτική αγωγή.
Τα τελευταία χρόνια έχουν παρασκευασθεί νέα φάρμακα με βιοτεχνολογικές μεθόδους, τα οποία έχουν εξειδικευμένη δράση, δράση δηλαδή έναντι ορισμένων πρωτεϊνών που παίζουν σημαντικό ρόλο στην παθογένεση της ψωρίασης και είναι ο TNF (Tumor Necrosis Factor), οι ιντερλευκίνες 17 (IL 17) και 23 (IL-23) και η φωσφοδιεστεράση 4. Τα φάρμακα αυτά χορηγούνται κυρίως υποδόρια και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά και ασφαλή, όπως η ετανερσέπτη, η ινφλιξιμάμπη, η ανταλιμουμάμπη και η σερτολιζουμάμπη (anti TNF), η ουστεκινουμάμπη (anti IL-12,23), η σεκουκινουμάμπη, η μπρονταλουμάμπη και η ιξεκιζουμάμπη (anti IL-17), η ριζακιζουμάμπη και η γκιουζελγκιουμάμπη (anti IL-23), καθώς επίσης και η απρεμιλάστη, η οποία χορηγείται από του στόματος (έναντι της φωσφοδιεστεράσης 4). Φαίνεται, μάλιστα, ότι μπορούν να προσφέρουν σημαντική ύφεση της νόσου για μακρότερα χρονικά διαστήματα, ενώ η εμπειρία μας από τη χορήγησή τους συνεχώς αυξάνεται και εμπλουτίζεται με παρατηρήσεις και δεδομένα από την αντιμετώπιση και άλλων αυτοάνοσων νόσων.
Τα θεραπευτικά αποτελέσματα που συγκεντρώνονται από τη χρήση τους υποδεικνύουν ότι είναι σε θέση να μας βοηθήσουν, μόνα τους ή και σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες, και σε δυσκολες ως προς την αντιμετώπιση της νόσου περιοχές, όπως το δέρμα του τριχωτού της κεφαλής, οι όνυχες, οι παλάμες και τα πέλματα. Τα αποτελέσματα αυτά μοιάζουν να διατηρούνται με την παροδο του χρόνου, χωρίς τα φάρμακα να χάνουν σημαντική από την αποτελεσματικότητά τους. Επίσης, φαίνεται ότι η έγκαιρη χορήγησή τους προλαμβάνει την εξέλιξη της ψωριασικής νόσου και στο δέρμα αλλά και όσον αφορά στην προσβολή άλλων οργάνων.
Παράλληλα, η χρήση όλων των ανωτέρω φαρμάκων δε συνοδεύεται από ανεπιθύμητες ενέργειες. Επιπλέον, σύμφωνα με την ένδειξη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, τα περισσότερα από τα φάρμακα αυτά συστήνονται ως θεραπεία για όλους τους ενήλικες ασθενείς με μέτρια και σοβαρή ψωρίαση, οι οποίοι είναι υποψήφιοι για συστηματική θεραπεία. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στους ασθενείς να λάβουν θεραπεία με τα φάρμακα αυτά ως πρώτης γραμμής συστηματική θεραπεία, πριν από τη χρήση, δηλαδή, κλασσικών συστηματικών θεραπειών, όπως η κυκλοσπορίνη και η μεθοτρεξάτη. Αναμένονται σύντομα ένα νέο φάρμακο έναντι της Il-17, η μπιμεκιζουμάμπη, ένα φάρμακο από του στόματος, η ντεουκαβρασιτινίμπη (JAK αναστολέας) και δύο νέα τοπικά εφαρμοζόμενα φάρμακα, η ταπιναρόφη (αγωνιστής του AHR) και η ροφλουμιλάστη (αναστολέας της φωσφοδιεστεράσης 4).
Η αποτελεσματική, μακροχρόνια και ασφαλής θεραπεία της ψωρίασης ήταν και παραμένει μια σημαντική προτεραιότητα των δερματολόγων. Οι νέες θεραπείες μπορούν να προσφέρουν κάποιες λύσεις, αλλά αξιολογούνται καθώς η εμπειρία από τη χρήση τους θα αυξάνεται. Είναι σημαντικό, όμως, να ενημερώνεται το κοινό για την ψωρίαση, και οι ασθενείς μας για τις δυνατότητες που υπάρχουν, πλέον, να επιτευχθεί σημαντική ύφεση των συμπτωμάτων της νόσου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- April W. Armstrong, Charlotte Read. Pathophysiology, Clinical Presentation, and Treatment of Psoriasis. JAMA 2020; 323(19): 1945-1960.
- Kaushik sb, Lebwohl MG. Psoriasis: Which therapy for which patient: Psoriasis comorbidities and preferred systemic agents. J Am Acad Dermatol 2019; 80: 27-40.
- Kin LS, Wu JJ, Ham G. Deucravacitinib in psoriasis Curr Dermatol. Rep 021; 10: 1-5.
- Kusmierski J. Biological therapy of psoriasis: A systematic review of the last decade. Syst Rev Pharm 2021; 12: 103-113.
- Alan Menter 1, Bruce E Strober 2, Daniel H Kaplan, et al. Joint AAD-NPF guidelines of care for the management and treatment of psoriasis with biologics. J Am Acad Dermatol . 2019 Apr;80(4):1029-1072. doi: \ 10.1016/ j.jaad.2018.11.057. Epub 2019 Feb 13.
- Vid Reddy, Quinn Thibodeaux, John Koo. Certolizumab pegol for psoriasis and psoriatic arthritis 2020; Current Dermatology Reports 9: 100-106.doi: 10.1007/s13671-020-00298-y
- Ali Sadeghinia, Maryam Daneshpazhooh. Immunosuppressive drugs for patients with psoriasis during the COVID-19 pandemic era. A review. Review Dermatol Ther . 2021 Jan;34(1):e14498. doi: 10.1111/dth.14498.
- Singh R, Balogh EVA, Feldman SR. Update on IL-17 inhibitors for psoriasis 2020; 9: 339-352.
- Vamma A, Han G. JAK inhibitors for psoriasis and psoriatic arthritis 2020; 9: 107-113.; 9: 107-113.
- Todd Wechter, Michael S Heath et al. Current Psoriasis Efficacy Outcome Measures in Clinical Trials. Current Dermatology Reports 2019; 7: 261- doi:10.1007/s13671-018-0237-6.
